Уладзіміра-Суздальскае і Галіцка-Валынскае княства
Прагрэс у Русі дамангольскага перыяду ў многіх сферах грамадскага жыцця. Палітычная раздробленасць - заканамерны этап развіцця Старажытнай Русі. Тры палітычных цэнтра на Русі у ХІ-XIII ст. Ўзвышацца Уладзіміра-Суздальскае, Галіцка-Валынскае княства.
| Рубрика | История и исторические личности |
| Вид | реферат |
| Язык | белорусский |
| Дата добавления | 27.04.2012 |
| Размер файла | 23,8 K |
Отправить свою хорошую работу в базу знаний просто. Используйте форму, расположенную ниже
Студенты, аспиранты, молодые ученые, использующие базу знаний в своей учебе и работе, будут вам очень благодарны.
Размещено на http://www.allbest.ru/
Змест
- Увядзенне
- 1. Уладзіміра-Суздальскае княства
- 2. Галіцка-Валынскае княства
- Спіс выкарыстанай літаратуры
Увядзенне
У удзельнай Русі дамангольскага перыяду ў многіх сферах грамадскага жыцця назіраўся прагрэс. Асвойваліся новыя неўрадлівых зямлі, дзе развівалася хлебопашество, бурна развіваліся рамёствы (каля 60 спецыяльнасцяў). Развіццё рамяства суправаджалася бурным ростам гарадоў, развіццём мясцовых рынкаў. Калі ў Кіеўскай Русі было каля 20 гарадоў, то ў удзельнай - больш за 300. Удзельныя князі, стаўшы гаспадарамі зямель, выступалі ў якасці арганізатараў будаўніцтва новых гарадоў, умацавання іх крэпасцямі. Дэцэнтралізацыя дазволіла лепш прыстасаваць палітычны лад зямель да мясцовых умоў. У адных землях вялікакняская ўлада ўсталявалася ў манархічнай форме (Уладзіміра-Суздальскае, Галіцка-Валынскае княства), іншыя сталі баярскім феадальнымі рэспублікамі (Ноўгарад, Пскоў). Самым яркім сведчаннем паступальнага развіцця Русі ў гэты час служыць росквіт яе культуры.
Такім чынам, палітычная раздробленасць - заканамерны этап развіцця Старажытнай Русі. Дэцэнтралізацыя дала прастор новым тэндэнцыям: эканамічнай самастойнасці абласцей, іх ўздыму, развіццю самасвядомасці, культуры. Разам з тым разбурэнне адзінай дзяржавы зрабіла Русь безабароннай перад грозным мангольскім нашэсцем, што прывяло да цяжкіх наступстваў.
У ХІ - XIII стст. на Русі вызначыліся тры асноўных палітычных цэнтра, кожны з якіх аказваў вырашальны ўплыў на палітычнае жыццё ў суседніх з імі землях і княствах: для Паўночна-Усходняй і заходняй Русі - Уладзіміра-Суздальскае княства; для паўднёвай і паўднёва-заходняй Русі - Галіцка-Валынскае княства; для паўночна-заходняй Русі - Наўгародская феадальная рэспубліка.
1. Уладзіміра-Суздальскае княства
Паўночна-Усходняя Русь амаль не ведала іншаземных нашэсцяў. Сюды не даходзілі хвалі яраслаўскіх нашэсцяў стэпнякоў ў першым тысячагоддзі н.э. Пазней сюды не дасягаў меч прадпрымальных заваёўнікаў - варагаў, не дабіраліся ў гэтыя далі і палавецкая конніца, разбіўся аб непраходныя лясныя нетры. Жыццё тут цякла не так ярка і дынамічна, як у Падняпроўе, але затое спакойна і грунтоўна. Пазней Уладзіміра-Суздальская Русь, трымае наводшыб, хоць і прымала актыўны ўдзел у міжусобных бітвах XII ст., Сама рэдка станавілася арэнай кровапралітных сутычак. Часцей за яе князі вадзілі свае дружыны на поўдзень, даходзілі да Чарнігава, Пераслаўля, Кіева і нават да Уладзіміра-Галіцкай Русі.
У XI ст. тут ужо стаялі буйныя гарадскія цэнтры - Растоў, Суздаль, Яраслаўль, Мурам, Разань. Пры Уладзіміра Манамаха паўсталі пабудаваны ім і названы ў яго гонар Уладзімір-на-Клязьме і Переславль (паўночны).
Да сярэдзіны XII ст. Уладзіміра-Суздальская Русь абдымала велізарныя прасторы усходнеславянскіх, угра-фінскіх, балцкіх земляў. Яе валодання распасціраліся ад тайговых лясоў Поўначы, нізоўяў Паўночнай Дзвіны, ўзбярэжжа Белага мора да межаў з палавецкай стэпам на поўдні, ад вярхоўяў Волгі на ўсходзе да смаленскіх і наўгародскіх зямель на захадзе і паўночным захадзе.
Ўзвышацца Уладзіміра-Суздальская Русь, якая тады называлася Растоўскі, а пазней Растове-Суздальскім княствам, па назве галоўных гарадоў гэтых месцаў - Растова і Суздаля, стала пры Уладзіміра Манамаха. Сюды ён патрапіў на княжанне ва ўзросце 12 гадоў, пасланы сваім бацькам, Усеваладам Яраславічам. З тых часоў Растове-Суздальская зямля трывала ўвайшла ў склад "Отчын" Манамаха і Мономаховичей. У пару цяжкіх выпрабаванняў, у пару горкіх паражэнняў дзеці і ўнукі Манамаха ведалі, што тут яны заўсёды знойдуць дапамогу, падтрымку. Тут яны змогуць набраць новых сіл для жорсткіх палітычных сутычак са сваімі супернікамі.
Сюды ў свой час Уладзімір Манамах паслаў на княжанне дновага з сваіх малодшых сыноў - Юрый Уладзіміравіча, потым, заключыўшы мір з полаўцамі, жаніў яго на дачкі саюзнай палавецкага хана. Да пары да часу Юры, як малодшы, заставаўся ў цені іншых сваіх братоў.
Але па меры мужания, па меры таго, як сыходзілі з жыцця старэйшыя князі, голас Растове-суздальскага князя гучаў на Русі ўсё гучней і яго прэтэнзіі на першынство ў агульнарускіх справах станавіліся ўсё грунтоўны. І справа была не толькі ў яго несуцішнай смазе ўлады, імкненні да першынства, не толькі ў яго палітыцы захопу чужых зямель, за што ён і атрымаў мянушку Даўгарукага, але і ў эканамічным, культурным адасабленні велізарнага краю, які ўсё больш імкнуўся жыць па сваёй волі.
У сярэдзіне XII ст. намаганнямі ў асноўным Юрыя Даўгарукага Растове-Суздальскае княства з далёкай ўскраіны, якая перш за пакорліва пасылала свае дружыны на падмогу кіеўскаму князю, ператварылася ў шырокае незалежнае княства, якое праводзіла актыўную палітыку ўнутры рускіх зямель, пашырае свае знешнія межы.
Юрый Далгарукі нястомна ваяваў з волжскія булгары, якая ў час пагаршэння адносін спрабавала блакаваць рускую гандаль на Волжскім шляху, перакрывала дарогу на Каспійскі Усход. Вёў ён проціборства з Ноўгарадам за ўплыў на сумежныя і памежныя землі. Ужо тады, у XII ст., Зарадзілася суперніцтва Паўночна-Усходняй Русі і Ноўгарада, якое пазней вылілася ў вострую барацьбу Наўгародскай арыстакратычнай рэспублікі з узнімальнай Масквой. На працягу доўгіх гадоў Юрый Далгарукі ўпарта змагаўся таксама за авалоданне кіеўскім сталом. У канцы 50-я гг. XII ст. Юрый Далгарукі авалодаў кіеўскім сталом, але неўзабаве памёр у Кіеве ў 1157
У 1157 г. на пасад у Растове-Суздальскім княстве ўступіў сын Юрыя Даўгарукага Андрэй Юр'евіч (1157-1174), народжаны ад палавецкай князёўны.
палітычная раздробленасць княства
Пасля смерці Юрыя Даўгарукага баяры Растова і Суздаля абралі сваім князем Андрэя, імкнучыся зацвердзіць у Растове-Суздальскай зямлі ўласную дынастычнай лінію і спыніць якая склалася традыцыю вялікіх князёў пасылаць у гэтыя землі на княжанне то аднаго, то іншага са сваіх сыноў.
Аднак Андрэй адразу ж зблытаў іх разлікі. Перш за ўсё, ён сагнаў з іншых Растове-Суздальскім сталоў сваіх братоў. Затым Андрэй выдаліў ад спраў старых баяраў Юрыя Даўгарукага, распусціў яго пасівелых у баях дружыну. Летапісец адзначыў, што Андрэй імкнуўся стаць "самовластцем" Паўночна-Усходняй Русі.
У 1169 г. разам са сваім саюзнікамі Андрэй Багалюбскі ўзяў штурмам Кіеў, выгнаў адтуль свайго стрыечнага пляменніка Мсціслава Ізяславіча і аддаў горад на разрабаваньне. Ужо гэтым ён паказаў сваё заняхайваньні ў адносінах да ранейшай рускай сталіцы, усю сваю нелюбоў да поўдня.
Дзеянні Андрэя Багалюбскага выклікалі ўсё больш раздражненне сярод Растове-суздальскага баярства. Іх гушчар цярпення перапоўнілася, калі па загадзе князя быў пакараны адзін з сваякоў яго жонкі, бачны баярын Сцяпан Кучка, чые валодання знаходзіліся ў раёне Масквы. Захапіўшы валодання пакаранага баярына, Андрэй загадаў пабудаваць тут свой умацаваны замак. Так у Маскве з'явілася першая крэпасць.
Брат пакаранага і іншыя сваякі арганізавалі змову супраць Андрэя Багалюбскага. У змову былі ўцягнутыя таксама яго жонка і бліжэйшыя слугі - асецін Анбал, палацавы Ключнік і слуга Яфрэм Моизевич.
Яны нанеслі яму некалькі ўдараў мячамі, шаблямі, калолі яго дзідамі. Затым змоўшчыкі расправіліся з блізкімі князю людзьмі, абрабавалі яго скарбніцу.
Згуба Андрэя Багалюбскага не спыніла працэсу цэнтралізацыі Уладзіміра-Суздальскай Русі. Калі баярства Растова і Суздаля паспрабавала пасадзіць на трон пляменніка Андрэя і кіраваць за іх спіной княствам, падняліся "меншыя людзі" Уладзіміра, Суздаля, Пераслаўля, іншых гарадоў і запрасілі на Уладзіміра-Суздальскай пасад Міхаіла - брата Андрэя Багалюбскага. Яго канчатковая перамога ў нялёгкай міжусобнай барацьбе з пляменнікамі азначала перамогу гарадоў і параза баярскіх клік.
Пасля смерці Міхаіла яго справа узяў у соі рукі зноў падтрыманы гарадамі трэці сын Юрыя Даўгарукага Усевалад Юр'евіч (1176-1212). У 1177 ён, разграміўшы сваіх супернікаў у адкрытым баі каля горада Юр'еў, авалодаў Уладзіміра-Суздальскае пасадам. Мяцежныя баяры былі схопленыя і заточаныя ў турму, іх валодання канфіскаваныя. Падтрымала мяцежнікаў Разань была захоплена, а разанскі князь трапіў у палон. Усевалад III стаў вялікім князем. Ён атрымаў мянушку "Вялікае Гняздо", так як меў восем сыноў і восем унукаў, не лічачы нашчадкаў жаночага полу. У сваёй барацьбе з баярствам Усевалад Вялікае Гняздо абапіраўся не толькі на гарады, але і на мужа з кожным годам дваранства, сацыяльнай рысы якога з'яўляецца служба князю за зямлю, даходы і іншыя ласкі. Гэтая катэгорыя насельніцтва існавала і раней, але зараз яна становіцца ўсё больш шматлікай. З павелічэннем значэння вялікакняскай улады ў некалі заштатным княстве ролю і ўплыў дваранства таксама вырасталі год ад года. Яно, па сутнасці несла ўсю асноўную дзяржаўную службу: у войску, судаводстве, пасольскіх справах, зборы падаткаў і падаткаў, расправе, палацавых справах, кіраванні княжацкім гаспадаркай.
Умацаваўшы свае пазіцыі ўнутры княства, Усевалад Вялікае Гняздо стаў аказваць усё большы ўплыў на справы Русі: ўмешваўся ў справы Ноўгарада, авалодаў землямі Кіеўскай зямлі, падпарадкаваў цалкам свайму ўплыву Разанскае княства. Ён паспяхова барацьбы супраць волжскія булгары. Яго паход на Волгу ў 1183 скончыўся бліскучай перамогай.
Усевалад памёр ва ўзросце 58 гадоў, "праседзеўшы" на вялікакняскім пасадзе 36 гадоў. Яго пераемніку Юрыю не адразу атрымалася ўзяць верх над старэйшым братам. Рушыла ўслед новая тузаніна, якія праходзілі цэлых шэсць гадоў, і толькі ў 1218 Юрый Усеваладавіч здолеў авалодаць пасадам. Тым самым была канчаткова парушаная старая афіцыйная традыцыя атрымання ў спадчыну ўлады па старшынстве, з гэтага часу воля вялікага князя - "единодержавца" стала мацней, чым былая "даўніна".
Паўночна-Усходняя Русь зрабіла яшчэ адзін крок да цэнтралізацыі ўлады. У барацьбе за ўладу Юры, аднак, вымушаны быў пайсці на кампраміс са сваімі братамі. Уладзіміра-Суздальская Русь распалася на шэраг надзелаў, дзе сядзелі дзеці Усевалада III. Але працэс цэнтралізацыі быў ужо незваротны. Мангола-татарскае нашэсце парушыла гэта натуральнае развіццё палітычнага жыцця Русі і адкінула яго назад.
2. Галіцка-Валынскае княства
Галіцка-Валынскае княства сфармавалася на аснове зямель былога Уладзіміра-Валынскага княства, якое размяшчалася на заходніх і паўднёва-заходніх межах Русі. У XI-XII стст. Уладзіміры-Валынскім кіравалі другарадныя князі, што накіроўваюцца сюды вялікімі кіеўскімі князямі. Сваю службу тут у якасці намесніка вялікага князя Святаслава Яраславіча прайшоў і малады Уладзімір Манамах.
Галіцка-Валынская зямля размяшчалася ў месцах, выключна спрыяльных для гаспадаркі, гандлю, палітычных кантактаў з навакольным светам. Яе мяжы падыходзілі з дновай боку да перадгор'ям Карпат і ўпіраліся на працягу Дуная. Адсюль было рукой падаць да Венгрыі, Балгарыі, гандлёвага шляху да краін Дуная ў цэнтры Еўропы, да балканскіх краін і Візантыі. З поўначы, паўночна-усходу і ўсходу гэтыя землі абдымалі валодання Кіеўскага княства, якое, страціўшы сваю былую моц і не прэтэндуючы на кантроль над Галіцка-Валынскім княствам, у той жа час асланяў яго ад націску магутныя Растове-суздальскага князя.
У тутэйшых месцах за час існавання адзінай дзяржавы Русь выраслі і расцвілі многія буйныя гарады. Гэта Уладзімір-Валынскі, названы так па імя Уладзіміра I. Горад быў доўгія гады рэзідэнцыяй велікакняжацкіх намеснікаў. Тут жа размяшчаўся які вырас на солеторговле Галіч, дзе ў сярэдзіне XII ст. Сфармавалася магутнае і незалежная баярства, актыўныя гарадскія пласты. Прыкметна выраслі цэнтры мясцовых ўдзельных княстваў, дзе "сядзелі" нашчадкі Расціслава - сына рана памерлага Уладзіміра, старэйшага сына Яраслава Мудрага. Расціславу Уладзіміравічу долі ў пажыццёвае валоданне малазначны Уладзімір-Валынскі. І цяпер Расьціславічам належалі Перемышль, Дарагабуж, Теребовля, Бужеск, Турыйскам, Луцк, Холм. Гэтыя гарады былі багатымі і прыгожымі, у іх было нямала каменных будынкаў, амаль усе яны былі добра ўмацаваныя, мелі магутныя дзяцінца-крэпасці. Калісьці шмат хто з гэтых гарадоў былі адваяваць у Польшчы спачатку Уладзімірам, а потым і Яраславам Мудрым. З тых часоў яны і ўвайшлі спачатку ў склад Русі, а затым сталі асновай стварэння незалежнага Галіцка-Валынскага княства з апорай на два буйных горада - Уладзімір-Валынскі і Галіч.
На мяжы XII і XIII стст. князь раман Мсціславіч Валынскі аб'яднаў разам Валынскае і Галіцка княства і стварыў вялікае і магутнае княства ў паўднёва-заходнім куце Русі - Галіцка-Валынскае.
У другой палове XII ст. найбольш характэрнымі фігурамі на палітычным гарызонце Галіцка-Валынскай Русі былі ўсе тыя ж нашчадкі Расціслава і Манамаха.
У сярэдзіне XII ст. у Галіцка княстве, якое да гэтага часу стала самастойным і аддзялілася ад Валыні, пачалася першая вялікая княжая смута, за якой праглядаліся інтарэсы, як баярскіх груповак, так і гарадскіх слаёў. У 1144 г. гараджане Галіча, скарыстаўшыся ад'ездам свайго князя Уладзіміра Володаревича на паляванне, запрасілі на княжанне яго пляменніка з малодшай галіны Расціславіча, Івана Расціславіча, які княжыў у невялікім горадзе Звянігарадзе. Уладзімір аблажыў Галіч, але гараджане ўсталі гарой за свайго выбранніка. Толькі няроўнасць сіл і адсутнасць у гараджан ваеннага вопыту схіліла чару ваг на карысць галіцкага князя. Іван бег на Дунай, дзе абгрунтаваўся ў Берладе, чаму і атрымаў у гісторыі мянушку Берладника. Уладзімір заняў Галіч і жорстка расправіўся з паўстанцамі гараджанамі.
Калі Галіцка княства трывала знаходзілася ў руках Расціславіча, то ў Валынскім княстве, у горадзе Уладзіміры, гэтак жа трывала сядзелі нашчадкі Манамаха. Тут правіл унук Манамаха Ізяслаў Мсціславіч. Затым Мономаховичи падзялілі Валынскае княства на некалькі надзелаў, г. зн. яшчэ больш дробных княстваў, якія ўваходзілі ў склад Валынскага княства.
Да канца XII ст. і ў гэтым княстве, як і іншых буйных рускіх княствах-дзяржавах, стала праглядацца імкненне да аб'яднання, да цэнтралізацыі ўлады. Асабліва ярка гэтая лінія выяўлялася пры князі Рамана Мсціславіча. Абапіраючыся на гараджан, на дробных землеўладальнікаў, ён супрацьстаяў свавольства баярскіх кланаў, уладнай рукой падпарадкоўваў сабе удзельных князёў. Пры ім Валынскае княства ператварылася ў моцнае і адносна адзіную дзяржаву. Раман Мсціславіч стаў прэтэндаваць на ўсю Заходнюю Русь. Ён скарыстаўся разладамі сярод кіраўнікоў Галіча пасля смерці Яраслава Осмомысла і паспрабаваў аб'яднаць Галіцка і Валынскае княства пад сваёй уладай. Спачатку яму гэта ўдалося, але ў міжусобную барацьбу ўключыўся венгерскі кароль, які захапіў Галіч і выгнаў адтуль Рамана. Яго сапернік, сын Осмомысла, няўдачлівы сябар і дзевер Северскага князя Уладзіміра Галіцкі, быў схоплены, высланы ў Венгрыю і так зняволены ў вежы. Але неўзабаве прадпрымальны князь збег з палону. Ён з'явіўся ў Германіі у імператара Фрыдрыха Барбаросы і пры падтрымцы нямецкіх і польскіх войскаў зноў вокняжился ў Галічы. Толькі пасля яго смерці ў 1199 Раман Мсціславіч зноў аб'яднаў, і цяпер ужо надоўга, Валынь і Галіч. У далейшым ён стаў і вялікім князем кіеўскім, уладарам велізарнай тэрыторыі, роўнай Германскай імперыі.
Раман, як і Яраслаў Осмомысл, працягваў палітыку цэнтралізацыі ўлады, душыў баярскай сепаратызм, садзейнічаў развіццю гарадоў. Падобныя ж імкнення былі бачныя ў палітыцы зараджаецца цэнтралізаванай ўлады ў Францыі, Англіі, іншых краінах Еўропы. Кіраўнікі буйных рускіх княстваў у гэтым сэнсе ішлі тым жа шляхам, абапіраючыся на якія растуць горада і дробных землеўладальнікаў, залежных ад іх у пазямельна стаўленні. Менавіта гэты пласт стаў і ў Еўропе, і пазней на Русі асновай дваранства - апоры цэнтральнай улады. Але калі ў Еўропе гэты працэс ішоў натуральным шляхам, то на Русі ён быў перапынены ў самым пачатку спусташальным мангола-татарскім нашэсцем.
Палітыку Рамана Мсціславіча працягнуў яго сын, Мономахович ў пятым калене, Данііл Рамановіч. Ён страціў бацькі ў 1205, калі яму было ўсяго толькі чатыры гады. Галіцка-Валынскае баярства тут жа падняло галаву. Княгіня з малалетнім спадчыннікам беглі з княства, знайшоўшы прытулак у Польшчы. Баярства запрасіла ў Галіч, які стаў цяпер стольным гарадах аб'яднанага княства, сыноў Ігара Северскага. У ходзе міжусобіцы княства зноў раскалолася на шэраг надзелаў, што дазволіла Венгрыі заваяваць яго. Ігаравіч працягвалі барацьбу за ўладу, у ходзе якой загінула нямала баярскіх прозвішчаў, багатых гараджан, але больш за ўсё ад міжусобіцы пакутавалі простыя людзі, чые гаспадаркі руйнаваліся, а самі яны гінулі на палях бітваў.
Толькі ў 1221 Данііл Галіцкі вярнуў сабе спачатку валынскі пасад, а некалькі гадоў да мангола-татарскага нашэсця, у 1234, зацвердзіўся і ў Галічы. Ён праславіўся адважным і таленавітым палкаводцам. Пра яго асабістай адвагі хадзілі легенды.
Але і пасля зацвярджэння Данііла ў княстве баярства працягвала барацьбу супраць яго палітыкі цэнтралізацыі ўлады, уваходзіла ў змову то з Венгрыяй, то з Польшчай, расшатываў палітычную і ваенную моц княства.
Спіс выкарыстанай літаратуры
1. Зуева М.Н. і Чарнабаеў А.А. Гісторыя Расіі. - М., 2005
2. Паўленка Н.І. Гісторыя Расіі. - М., 2002
3. Сахараў А.М. Гісторыя Расіі з найстаражытных часоў да канца XVIII стагоддзя. - М., 2006
Размещено на Allbest.ru
Подобные документы
Історіографічний огляд концепцій походження державно-політичного утворення Русі. Об’єднання східнослов’янських племен навколо Києва і зміцнення ранньофеодальної держави на Русі. Діяльність великих київських князів. Соціально-економічна історія Русі.
курсовая работа [1,2 M], добавлен 03.04.2011Становище Русі за князювання Святослава (964-972). Реорганізування Святославом управлінської системи в 969 році. Формування території Київської Русі за князювання Володимира (980-1015). Запровадження християнства на Русі. Князювання Ярослава Мудрого.
реферат [23,5 K], добавлен 22.07.2010Вывучэнне гісторыі Беларусі апошняй чвэрці XVI – 30-х гадоў XVII стагоддзяў - перыяду жыцця і дзейнасці Льва Сапегі. Палітычная і дыпламатычная дзейнасць Льва Сапегі. Статут 1588 г. і роль Льва Сапегі ў яго распрацоўцы, выданні і выкананні артыкулаў.
курсовая работа [56,6 K], добавлен 29.03.2011Станаўленне старажытнарускай дыпламатыі. Хрысціянізацыя Русі: ўмацаванне міжнародных пазіцый Русі. Старажытная Русь і Візантыя, асаблівасці Руска-візантыйскіх кантактаў у эпоху Яраслава Мудрага. Распрацоўка ўрока па тэме: "Міжнародныя кантакты Русі".
дипломная работа [103,8 K], добавлен 27.04.2012Функції найвищих органів влади Київської Русі: великий князь, княжна рада, феодальні з’їзди. Елементи механізму політичної влади в Давньоруській державі. Місцеві органи управління Київської Русі. Суд, військо, церковна організація в Київській Русі.
курсовая работа [52,5 K], добавлен 20.01.2011Високий злет культури Київської Русі, зумовлений суттєвими зрушеннями в різних сферах суспільного життя. Феномен культури Київської Русі - його характерні ознаки та особливості. Давньоруська література. Походження і суть національного символу — тризуба.
реферат [25,5 K], добавлен 05.09.2008Характеристика писемної культури Київської Русі. Археологічні розкопки та знахідки виробів з написами. Феномен берестяних грамот. Аналіз церковних графіті. Стан розвитку освіти в Київській Русі. Науково-природні знання та література Київської Русі.
реферат [36,8 K], добавлен 10.08.2010Значэнне ўтварэння Вялікага княства Літоўскага для эканамічнага развіцця Беларусі. Сельскагаспадарчая вытворчасць, формы землеўладання і землекарыстання XIII-XVI ст. Павіннасці і катэгорыі сялян. Жывёлагадоўля, сялянская гаспадарка, формы павіннасцяў.
реферат [50,2 K], добавлен 21.01.2011Внутрішньо та зовнішньополітічне, економічне й соціальне становище Київської Русі до впровадження християнства. Причини, що привели до охрещення русичив. Процес християнізації. Наслідки та значення запровадження християнства у Київській Русі.
реферат [26,9 K], добавлен 17.11.2007Процес християнізації Русі. Система небесної ієрархії християнства. Співіснування різних релігій на Русі. Поширення християнства в Середній Європі. Спроби Аскольда охрестити Русь. Володимирове хрещення Київської Русі. Розвиток руської архієпископії.
реферат [33,5 K], добавлен 29.09.2009
