Характарыстыка айконімаў Ганцавiччыны
Лексіка-семантычная характарыстыка айконімаўтваральных асноў. Структурна-словаўтваральны аналіз айконімаў па словаўтваральных тыпах, прадуктыўнасць розных спосабаў утварэння. Алфавітны слоўнік айконімаў Ганцавіцкага раёна з гістарычнымі каментарыямі.
Рубрика | Иностранные языки и языкознание |
Вид | дипломная работа |
Язык | белорусский |
Дата добавления | 01.11.2013 |
Размер файла | 81,8 K |
Отправить свою хорошую работу в базу знаний просто. Используйте форму, расположенную ниже
Студенты, аспиранты, молодые ученые, использующие базу знаний в своей учебе и работе, будут вам очень благодарны.
-- На сцяжынку! Хутчэй на сцяжынку, утопішся! Жэрдку на!
-- Навошта яна мне,-- весела адказаў сын і пайшоў далей.
Цяпер толькі родныя заўважылі, што ногі ягоныя не тапіліся і не грузлі. Да лапцей былі прывязаны нейкія прыстасаванні з лазы.
Пакуль бацька з астатнімі дзецьмі схадзіў два разы з балота на груд, то Пятрок, можа, разоў з шэсць зганяў і не так стаміўся.
Дома растлумачыў родным, што зрабіў:
-- Вось бачыце гэтыя хатулі. Яны мне і дапамаглі. Цяпер усім такія зраблю, каб лягчэй па балоце хадзіць было.
I сапраўды, зрабіў, як і паабяцаў. Усе людзі, якія такое дзіва ўпершыню ўбачылі, празвалі іх паміж сабою хатылічамі ці хатулічамі, і вёска такую ж назву атрымала -- Хатулічы або Хатынічы.
Другая легенда.
Было гэта даўным-даўно. У тыя далёкія часы, калі жыццё простага селяніна было невыносна цяжкім. Працаваў ён на пана ад зары i да змроку, каб зарабіць кавалак хлеба, да дзетак cвaix узгадаваць. Адзін бедны селянін усё жыццё працаваў на пана, гнуў спіну на яго палетках, пасвіў панскіх кароў, даглядаў панаву гаспадарку. А ўзамен не меў нічога. I вырашыў селянін разам са сваей жонкай уцячы ад пана. Сабраў свае пажыткі i падаўся ў глухі лес, абложаны з ycix бакоў неабсяжнымі балотамі. Знайшоў кавалак зямлі на ўзвышаным месцы i пачаў працаваць ды абжывацца сваёй асабістай гаспадаркай. У xyткім часе далучыліся да паселішча гэтага чалавека яшчэ некалькі беглых сялянскіх сем'яў. Так сярод глухіх мясцін утварылася паселішча, дзе людзі жылі, працавалі, нараджалі i гадавалі cвaix дзетак.
Прайшлі гады. Выраслі дзеці ў беглага селяніна. Тры сыны - дубы. Добрыя памочнікі для бацькі ў сельскай справе. Не згледзеў селянін таго, як паціху падкралася старасць. Сілы ў руках паменшала, вока стала не тое, i адчуў ён -- зямное жыццё прыйшло да свайго заканчэння . Пазваў сыноў cвaix i кажа:
- Стары я стаў. Памру хутка. Каб не прапала справа майго жыцця, каб не парасла быльнягом зямля, перабраная маімі рукамі, падзяліце паміж сабой маю гаспадарку i надзелы мае. Вырашыце для сябе, хто i дзе будзе з вас жыць?
Старэйшы сын захацеў застацца ў бацькоўскай хаце. Напэўна, ад слова "хацеў" i пайшла назва вёскi Хаценічы, сучасная Хатынічы.
Сярэдн сын выбраў для жыцця прыгожае, маляунічае месца паблізу бору. Мабыць, таму i атрымала сваю назву вёска Боркі.
А трэці сын, раздзяліўшы бацькоўскае багацце, пасяліўся на дзесяць кіламетраў на захад. Слова "раздзел", казалі старыя людзі, дало назву яшчэ адной вёсцы - Раздзялавічы.
34. Чудзін, м. - в., цэнтр с/с і СПК «Лань». Размешчана за 40 км на ўсход ад горада і чыгуначнай станцыі Ганцавічы (на лініі Лунінец -- Баранавічы), на правым беразе р.Лань, на аўтадарозе Ганцавічы -- Чырвоная Слабада. Вядомы з 16 ст. як сяло ў Новагародскім ваяводстве ВКЛ.
Сярод непраходных i топкix балот, акружаная стогадовымі сасновымі барамі на беразе Лані раскінулася вёска з дзіўнай назвай Чудзін. Старажылы апавядаюць пра далёкае i цікавае мінулае вёскі, але гісторыю заснавання вёскі Чудзін памяць чалавечая не змагла дакладна захаваць. Tаму i бытуюць легенды...
Паходжанне вёскі тлумачыцца трымя невялікімі легендамі.
Першая легенда гаворыць: рухаліся па Лані людзі. Спыніліся яны на беразе для адпачынку. I здзівілі ix лясы, поўныя жыўнасці, ягад, грыбоў, рака, багатая на ўсялякую рыбу, непаўторнае хараство тых мясцін. "Якое добрае i зручнае месца для жыцця! Проста дзіва!.."- казалі яны. I вырашылі застацца тут. Пабудавалі жыллё, абзавяліся гаспадаркай. Але не перасталi здзіўляццаляцца прыгажосці i багаццю той зямлі. Старыя людзі казалі, што менавіта ад рускага слова "чудо" i пайшла назва вёскi.
Другая легенда расказвае: у Царквішчы, недалёка ад вёскі, было паселішча. Гаспадарыў у ім пан. Злыдзень быў ён вялікі, над сялянамі здзекаваўся. Аднойчы зносілі сяляне сена у стажкі. I ён тут як тут. Не з дапамогай вядома ж. Пугаю перацягне па спіне ды зацекаецца са смеху, або залезе на капу і коціцца ў нiз, а сам тоўсты, нязгрэбны. Узлаваліся сяляне. Кінулі яго на зямлю i са злосці каламі забілi. A caмi, баючыся кары, уцяклі. Частка людзей пайшла ў адзін бок Лані i заснавала вёску. У хуткім часе сталi называць яе Чудзін ( ад рускага слова "чудо"), бо xiбa ж не дзіва было - руку на пана падняць. А другая частка жыхароў Царквішча падалася у другі бок, на Украіну, ды заснавала там сваю вёску, вёску Чудзін.
А апошняя легенда паходжання вёскі наогул супроцьлеглая першай. Казалі, што продкі нашы, сабе для жыцця выбралі вельмі ж нязручнае месца: вакол балота, густыя i непраходныя лясы, месца, ізаляванае ад усяго свету. Таму i празвалі жыхароў тых мясцін дзівакамі, a ix вёску Чудзінам.
35. Шашкі, мн. - в. Агарэвіцкага с/с. Знаходзіцца за 12 км на ўсход ад раённага цэнтра і чыгуначнай станцыі Ганцавічы (на лініі Лунінец -- Баранавічы). У 19 -- пачатку 20 ст. вёска ў Круговіцкай воласці Слуцкага павета Мінскай губерні. У 1816 г. уласнасць памешчыкаў Абуховічаў.
Калісьці даўно ў гады сівой скрухі,
Як дзеды дзядоў пад прыгонам пацелі.
На месцы маленечкай вёскі маёй
Высозныя сосны на ветры трымцелі.
У блізкім маёнтку там пан баляваў,
I раз, нападпітку, у добрым гуморы,
Зямлю тую ў шашкі другому прайграў
I слова пячаткай сцвярдзіў на каморы.
Прайграў ды забыўся. А выйграўшы пан
Прывёз з-пад Літвы аднекуль прыгонных
I стромкія сосны на пнях пассякаў,
Каб хаты зрублі ўсе дзевяць бяздомных.
А кола гадоў усё наперад імчала,
Дзяцей нарадзіўшы, памерлі бацькі.
I з вуснаў у вусны легенда снавала
Пра назву палескае вёскі Шашкі.
36. Яловая, ж. - в. Хатыніцкага с/с. Размешчана за 26 км на паўднёвы захад ад раённага цэнтра г. Ганцавічы, за 19 км ад чыгуначнай станцыі Малькавічы (на лініі Лунінец -- Баранавічы), на аўтадарозе Ганцавічы - Лагішын.
37. Ясянец, м. - в. Нацкага с/с. Знаходзіцца за 20 км на паўночны ўсход ад раённага цэнтра і чыгуначнай станцыі Ганцавічы (на лініі Лунінец -- Баранавічы). Паводле перапісу 1897 г. -- вёска Круговіцкай воласці Слуцкага павета Мінскай губерні.
Размещено на Allbest.ru
Подобные документы
Семантычная характарыстыка размоўнай лексікі. Тэматычныя групы размоўных слоў. Структурна-словаўтваральны аналіз, граматычная характарыстыка, эмацыянальна-экспрэсіўная афарбоўка размоўнай лексікі. Сінаніміка размоўных лексем. Алфавітны паказальнік.
курсовая работа [48,1 K], добавлен 15.06.2011Паходжання безэквівалентнай лексікі, яе лексіка-семантычная характарыстыка і спосабы словаўтварэння. Знаёмства са слоўнікам І.Р. Шкрабы. Вывучэнне найбольш старажытнага пласта абмежаванай лексікі - дыялектызмы, якія яшчэ не засвоены літаратурнай мовай.
курсовая работа [62,1 K], добавлен 12.01.2016Бытавыя звычаі і абрады беларусаў. Генезіс каляндарна-абрадавай лексікі гадавога цыкла земляробчага календара. Паходжанне абрадаў зімовага цыкла земляробчага календара. Свята Вялікадня. Лексіка-семантычная характарыстыка найменняў абраду Купала.
контрольная работа [46,9 K], добавлен 06.03.2016Вывучэнне семантычнай дыферэнцыяцыі назваў хатніх і дзікіх жывёл у гаворках Гомельшчыны. Словаўтваральныя лексічны аналіз назваў рыб і птушак ў гаворках Гомельшчыны на матэрыяле Тураўскага слоўніка, іх генетычная характарыстыка і сучаснае вымаўленне.
курсовая работа [41,2 K], добавлен 01.01.2014Агульная характарыстыка размоўнага (гутарковага) стылю. Аналіз матывацыі і ступені апраўданасці выкарыстання размоўных і прастамоўных слоў у публіцыстычных тэкстах на прыкладах беларускіх перыядычных друкаваных і недрукаваных сродкаў масавай інфармацыі.
курсовая работа [40,2 K], добавлен 27.12.2011Кампаратыўныя фразеалагізмы ў мове твораў Я. Коласа. Адносіны ўстойлівых параўнанняў да фразеалагічных адзінак. Семантычная класіфікацыя ўстойлівых параўнанняў мовы твораў Я. Коласа. Кампаратыўныя фразеалагізмы, якія характарызуць чалавека і яго якасці.
курсовая работа [86,3 K], добавлен 11.07.2014Суадноснасць з: назоўнікам, прыметнікам, дзеясловам, прыслоўем, выклічнікам. Сінтаксічная характарыстыка фразеалагізмаў з кампанентам-найменнем атмасферных з’яў. Фразеалагізмы-словазлучэнні, сказы. Класіфікацыя фразеалагізмаў паводле кампанента-наймення.
курсовая работа [53,2 K], добавлен 12.01.2016Слова і яго значэнне. Спосабы ўзнікнення пераносных значэнняў слова. Лексіка беларускай мовы паводле находжання, сферы ўжывання. Актыўная і пастўная лексіка. Стылістычныя разрады лексікі беларускай мовы. Лексіка сучаснай мовы. Мастацка-паэтычная лексіка.
реферат [23,5 K], добавлен 24.01.2009Кароткія звесткі з гісторыі в. Рэчкі. Івацэвіччына – адзін з самых маляўнічых куткоў Беларускага Палесся. Даследаванне мовы вёскі Рэчкі Івацэвіцкага раёна Брэсцкай вобласці ў фанетыка-граматычным і лексіка-семантычным плане. Слоўнікавы склад вёскі Рэчкі.
курсовая работа [30,4 K], добавлен 27.08.2012Аб'ём устарэлых слоў у акрэсленых творах Людмілы Рублеўскай. Аналіз лексіка-семантычных і стылістычных асаблівасцяў, гістарызмаў і архаізмаў як разрадаў устарэлых найменняў. Стылістычна функцыя ўстарэлых слоў у творах пісьменніцы Людмілы Рублеўскай.
курсовая работа [39,6 K], добавлен 26.03.2012