Сельская гаспадарка Беларусі

Пераможцам спаборніцтва сярод камбайнавых экіпажаў, якія працавалі на камбайнах “Джон-Дзір”, “Мега-204?, “CF-80?, “Лексіён-580? і намалацілі 2500 і больш тон збожжа, прызнаны экіпаж СВК “Граніт-Агра” у складзе Уладзіміра Іванавіча Гукіша і Андрэя Уладзіміравіча Гулецкага. Яны на камбайне “Лексіён-580? намалацілі 2550 тон збожжа.

СЕЛЬГАСТЭХНІКА АСНАШЧАЕЦЦА ДАТЧЫКАМІ РАСХОДУ ПАЛІВА

Згодна Дырэктывы №3 Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь, асновай энергетычнай незалежнасці і эканамічнай бяспекі краіны з'яўляюцца эканомія і беражлівасць. Як паведаміў галоўны інжынер раённага ўпраўлення сельскай гаспадаркі і харчавання Аляксандр Аляксандравіч Мазоль, адзін з этапаў ажыццяўлення палажэнняў Дырэктывы - выкарыстанне датчыкаў расходу паліва. Аснашчэннем тэхнікі такімі прыборамі займаюцца цяпер па ўсёй рэспубліцы і, вядома ж, наш раён не выключэнне. На тэхніцы сельгаскааператываў Дзятлаўшчыны датчыкі пачалі ўстанаўліваць у сёлетнім жніўні. Гэтыя прыборы вызначаюць і нарміруюць расход дызельнага паліва на трактарнай, аўтамабільнай тэхніцы і падлічваюць тую колькасць саляркі, якая трапіла ў рухавік. Як расказаў Аляксандр Мазоль, у гэтым годзе за дасягненне высокіх паказчыкаў у эканамічным і сацыяльным развіцці Дзятлаўскі раён атрымаў прэмію ў памеры 24 мільёнаў 800 тысяч рублёў: па выніках абласнога спаборніцтва ў нас трэцяе месца. На вышэйназваную суму і былі закуплены 32 датчыкі ДТ-4. Іх пастаўшчыком стала прыватнае вытворча-гандлёвае ўнітарнае прадпрыемства “Тэхнатон-Ліда”. Прапанова лідчан была абрана з некалькіх магчымых таму, што ДТ-4 даволі просты ў эксплуатацыі прыбор - гэты механічны датчык “сочыць” за расходам паліва па прынцыпу лічыльніка вады. Задаволіла і цана: пры куплі больш пяці прыбораў фірма робіць скідкі, таму адзін ДТ-4 абыйшоўся дзятлаўчанам у 775 тысяч рублёў. Пасля набыцця датчыкі размеркавалі па ўсіх гаспадарках згодна той колькасці тэхнікі, якая ёсць у наяўнасці. Яны былі ўстаноўлены ў першую чаргу на пагрузачных транспартных сродках і на тэхніцы, якая задзейнічана на абслугоўванні жывёлагадоўчых комплексаў. Першыя вынікі выкарыстання датчыкаў абнадзейваюць: з іх дапамогай удалося з'эканоміць да 25% паліва. Таму работу па аснашчэнню тэхнікі новымі прыборамі збіраюцца працягваць і надалей. Асобныя гаспадаркі раёна купляюць іх ужо сваімі сіламі. Так, СВК “Войневічы” набыў яшчэ тры датчыкі, а СВК “Вензавец” плануе гэта зрабіць у бліжэйшы час.

І КАШТОЎНАЕ ФУТРА, І САКАВІТАЕ МЯСА

«Кролики - это не только ценный мех, но и 3-4 килограмма диетического, легко усвояемого мяса»”

Вы, вядома ж, пазналі вытрымку з выступлення двух Уладзіміраў - гумарыстаў Данільца і Маісеенкі, якое часта паказвалі па расійскіх тэлеканалах. Памятаеце: журналіст просіць простага чалавека з сельскагаспадарчай глыбінкі сказаць у мікрафон фразу аб вартасцях футра і мяса гэтых пушыстых звяркоў, але ў аграрыя з-за хвалявання так нічога і не атрымалася. Смех смехам, але трусіныя мяса і футра сапраўды цэняцца. Сёлета трусагадоўляй заняліся і на Дзятлаўшчыне: піянерам гэтай справы стаў СВК “Рудаяварскі”. Чым не падстава наведаць гаспадарку?

Заходзім у шопу - памяшканне для ўтрымання трусоў. Уздоўж сценаў размешчаны клеткі са звяркамі. Адчыняем адну з іх і бачым вушастага прыгажуна, які спалохана ціснецца ўглыб сваёй “кватэры”. “Гэта - самец. Іх трымаем паасобку. Калі ў адно памяшканне запусціць некалькіх “мужчын”, яны хутка пачнуць кусацца і біцца. Такі ўжо ў іх характар”,- знаёміць мяне з тутэйшым насельніцтвам галоўны ветурач СВК “Рудаяварскі” Яўгенія Мікалаеўна Урбановіч.

“Стукаемся” у другую “кватэру”. Яна аказалася “двухпакаёвай”, і адзін з “пакояў” - “дзіцячая”. Мама-трусіха якраз была побач з дзеткамі, заклапочана завіхалася каля іх. Кожнае з трусянят - велічынёй з рукавіцу. “Трусянятак трымаем каля трусаматкі да месячнага ўзросту, а потым пераводзім іх на дарошчванне ў другое памяшканне”,- кажа ветурач.

У “Рудаяварскім” трусы з'явіліся ў красавіку: тады з Мінскай вобласці былі завезены 50 самак і 10 самцоў. Для іх сваімі сіламі пабудавалі дзве шопы, змайстравалі клеткі і заняліся развядзеннем пяці пародаў палепшанай якасці - каліфарнійскай, бельгійскага фландра, французскага барана, белага і шэрага веліканаў.

- Як узнікла ідэя заняцца трусагадоўляй?- пытаюся ў Яўгеніі Урбановіч.

- Такую рэкамендацыю нам далі спецыялісты раённага ўпраўлення сельскай гаспадаркі і харчавання,- гаворыць яна.- Землі ў нас не вельмі ўрадлівыя, ураджайнасць - невысокая, таму параілі паспрабаваць сябе ў такой справе.

А прыбытак ад трусагадоўлі пры гаспадарлівым падыходзе да яе -- павінен быць. Сёння на ферме два чалавекі даглядаюць ужо 277 звяркоў, а таксама яшчэ каля 200 трусянятак, якія знаходзяцца пры трусаматках.

У ГРОДЗЕНСКАЙ ВОБЛАСЦІ САМАЯ ВЫСОКАЯ ЎРАДЖАЙНАСЦЬ ЦУКРОВЫХ БУРАКОЎ

На 6 верасня гасадаркі Беларусі ўбралі цукровыя буракі з 4,2 тыс. га, што складае 4,5 працэнта да ўборачнай плошчы.

Сабрана 145,8 тыс. т. цукровых буракоў пры сярэдняй ураджайнасці 340,8 ц/га. Самая высокая ўраджайнасць у гаспадарках Гродзенскай вобласці, дзе з кожнага гектара атрымліваюць па 387 ц. У гаспадарках Брэсцкай вобласці ўраджайнасць складае 343,5 ц/га.

Цукровыя буракі вырошчаюць усе рэгіёны, за выключэннем Віцебскай вобласці, дзе іх вырошчванне прызнана немэтазгодным з-за глебава-кліматычных асаблівасцей.

Базісная цукровасць цукровых буракоў складае 16 працэнтаў. Па меры ўзрастання тэмпаў ўборкі цукрыстасць дасягне патрабаванняў стандарту і складзе 17 працэнтаў.

У лік дзяржзаказу пастаўлена 78,7 тыс. т. цукровых буракоў, што складае 2,5 працэнта. Дзяржзаказ па продажу цукровых буракоў у гэтым годзе вызначаны на ўзроўні 3,5 млн. т. Усе чатыры цукровыя заводы пачалі перапрацоўваць сыравіну. Іх агульная сумарная магутнасць дае магчымасць перапрацоўваць 25,4 тыс. т. цукровых буракоў у суткі.

У Мінсельгасхарчы таксама расказалі, што на бягучым тыдні адбыліся перагаворы з прадстаўнікамі перапрацоўчых заводаў суседніх краін па пытаннях пастаўкі караняплодаў цукровых з Беларусі. У прыватнасці, у Мінску пабывалі прадстаўнікі заводаў Украіны, азнаёміліся з цэнамі на сыравіну, ацанілі яе якасць. На працягу тыдня яны вызначаць аб'ём закупляемай сыравіны.

НОВЫЯ МЕРЫ ПА ФІНАНСАВАМУ АЗДАРАЎЛЕННЮ ЛЬНЯНОЙ ГАЛІНЫ

Урад Беларусі распрацоўвае новыя меры па фінансаваму аздараўленню льняной галіны. Аб гэтым паведаміў віцэ-прэм'ер Іван Бамбіза па выніках нарады, якая прайшла ў Дубровеснкім раёне Віцебскай вобласці.

На нарадзе разгледжаны ўсе актуальныя для галіны праблемы, вынікі рэалізацыі праграмы па развіццю льнаводства за апошнія два гады. Іван Бімбіза адзначыў, што не ўсе вынікі здавальняючыя. У сувязі з гэтым даручана падрыхтаваць і ўнесці на разгляд кіраўніка дзяржавы комплекс мерапрыемстваў па далецшаму фінансаваму аздараўленню галіны.

Іван Бамбіза паведаміў, што ўжо распрацаваны два варыянты развіцця льнаводчай галіны да 2010 года.

Паводле слоў віцэ-прэм'ера, у бліжэйшы час плануецца павысіць закупачныя цэны на сыравіну, што пастаўляецца на Аршанскі льнокамбінат. І хоць гэта будзе нязначная карэкціроўка, яна дапаможа палепшыць сітуацыю ў галіне.

ДЛЯ ЛЬНОСЕЯЛЬНЫХ ГАСПАДАРАК -- ВЫСОКАТЭХНАЛАГІЧНАЯ ТЭХНІКА

Каб выйсці на рэнтабельную работу, льносеяльным гаспадаркам Беларусі неабходна дабіцца ўраджайнасці лёну на ўзроўні 10-15 ц/га, паведаміў міністр сельскай гаспадаракі і харчавання Леанід Русак. Для гэтага яны павінны быць забяспечаны ўсімі сельскагаспадарчымі машынамі.

Нягледзячы на тое, што ў апошнія гады гаспадаркі атрымалі нямала тэхнікі, цяпер існуе патрэба ў высокатэхналагічных і высокапрадукцыйных машынах.

На палях Дубровенскага льнозавода ўдзельнікам нарады па пытаннях развіцця льнокомплексу быў прадэманстраваны ўвесь комплекс машын -- ад глебаапрацоўчых агрэгатаў і сеялак да самаходных ільноўборачных камбайнаў і пагрузчыкаў рулонаў. Аднак не ўся прадстаўленая тэхніка атрымала здавальняючую ацэнку вяскоўцаў. У прыватнасці, былі выказаны заўвагі ў адрас апошняй мадэлі льноўборачнага камбайна вытворчасці ВА “Гомсельмаш”. На думку спецыялістаў, гэта тэхніка патрабуе ўдасканалення, таму што яна ўступае расійскаму навясному льноўборачнаму камбайну па прадукцыйнасці і паказчыку расходу паліва.

Сусветны банк распрацоўвае ў Беларусі новы праект

Пол Бэрмінгем, Дырэктар Сусветнага банку па Ўкраіне, Беларусі і Малдове, знаходзіўся ў Мінску з двухдзённым візітам дзеля абмену думкамі з беларускімі партнёрамі аб сацыяльна-эканамічнай сітуацыі ў краіне, стане супольных праграмаў, далейшых планах. У часе сустрэчаў ва Ўрадзе абмяркоўваліся падрыхтоўка Праекту па рэабілітацыі раёнаў, што пацярпелі ад аварыі на ЧАЭС, ход рэалізацыі Праекту мадэрнізацыі аб'ектаў сацыяльнай сферы, іншыя напрамкі супрацоўніцтва.

Сп. Бэрмінгем праінфармаваў Урад аб рабоце экспертаў Сусветнага банку, якая ажыццяўляецца ў цяперашні час супольна з зацікаўленымі беларускімі арганізацыямі, па падрыхтоўцы Праекту па рэабілітацыі раёнаў, пацярпелых ад аварыі на ЧАЭС. Групу экспертаў ачольвае спн. Джэсіка Мот, старэйшая эканаміст па прыродных рэсурсах Сусветнага банку. Летась Урад звярнуўся да Сусветнага банку з просьбай аб узнаўленні падрыхтоўкі праекту на аснове Дзяржаўнай праграмы па пераадоленні наступстваў аварыі, а таксама зважаючы на высновы і рэкамендацыі двух даследаванняў Сусветнага банку па Беларусі «Агляд наступстваў аварыі на ЧAЭС і праграмаў па іх пераадоленні” ды «Аналіз сістэмы кіравання прыродакарыстаннем і аховай навакольнага асяроддзя». Міжнародная супольнасць у сваіх рэкамендацыях звяртае ўвагу Беларусі на неабходнасць прыняцця захадаў па ажыўленні эканомікі, падвышэнні якасці жыцця людзей, што пражываюць на пацярпелых абшарах, пераадоленні менталітэту ахвяры, што склаўся ў іх. «Нягледзячы на інфраструктурную прыроду прапанаванага праекту, ягоныя задачы сацыяльныя па сваёй сутнасці і накіраваныя на падвышэнне даходаў і паляпшэнне жыццёвых умоваў», -- адзначыў сп. Бэрмінгем.

Банк ажыццявіў першапачатковае вывучэнне патэнцыйных мерапрыемстваў праекту ў такіх галінах, як сельская і лясная гаспадарка, аптымізацыя цеплазабеспячэння, водазабеспячэння і водаадводу. На яго падставе было прынятае рашэнне аб тым, што маштабы дзейнасці праекту маюць быць абмежаваныя двума асноўнымі напрамкамі, а менавіта: развіццём патэнцыялу лясгасаў і аптымізацыяй цеплазабеспячэння, якія з'яўляюцца часткай буйнамаштабнай дзяржаўнай праграмы для рэгіёнаў, пацярпелых ад аварыі на ЧАЭС.

Памер аперацыі па крэдытаванні, прадугледжанай Стратэгіяй супрацоўніцтва Сусветнага банку для Беларусі, складае 45 мільёнаў даляраў ЗША, аднак памер пазыкі будзе вызначацца ў часе далейшага аналізу і перамоваў з Урадам. Іншыя донарскія арганізацыі выказалі зацікаўленасць ў супрацоўніцтве па падрыхтоўцы і фінансаванні мерапрыемстваў праекту. Пад час сустрэчаў ва Ўрадзе сп. Бэрмінгем гэтаксама абмеркаваў папярэднія высновы Краінавага эканамічнага мемарандуму - даследзінаў эканамічнага развіцця, перспектываў краіны і асноўных пытанняў эканамічнай палітыкі, а таксама супольную работу па ацэнцы фінансавага сектару, іншых напрамках. У дадатак да сустрэчаў ва Ўрадзе, сп. Бэрмінгем наведаў Мінскі дзіцячы дом №4, дзе былі рэалізаваныя захады ў рамках Праекту мадэрнізацыі аб'ектаў сацыяльнай сферы.

Сп. Бэрмінгем падкрэсліў: «Сусветны банк разглядае прыхільнасць Ураду працэсу падрыхтоўкі Праекту па рэабілітацыі раёнаў, пацярпелых ад аварыі на ЧАЭС, а таксама высокі ўзровень узгодненасці і зацікаўленасці ў вызначэнні і рэалізацыі захадаў, неабходных дзеля дасягнення мэтаў праекту, у якасці ключавога чынніка развіцця нашага супрацоўніцтва».

Аператары айчыннага фiнансавага рынку актыўна ўкараняюць новыя iдэi i тэхналогii / "Звязда" 16.04.04

Фiнансавая сiстэма кожнай дзяржавы выконвае, як вядома, дзве асноўныя функцыi. Па-першае, прыцягвае ў грамадскi абарот максiмальную колькасць зберажэнняў як прадпрыемстваў, так i насельнiцтва. Па-другое, iмкнецца эфектыўна размясцiць сабраныя грошы.

Такiм чынам, банкаўскi сектар адыгрывае асноўную ролю ў iнвеставаннi рэальнага сектара эканомiкi. Пазiтыўныя змены ў дзейнасцi буйнейшых беларускiх банкаў немагчымыя без вырашэння шэрагу праблем макраэканамiчнага характару. Як адзначаюць эксперты, фiнансавая стабiлiзацыя беларускага рубля цягне за сабой знiжэнне працэнтных ставак. Падзенне даходнасцi банкаўскага бiзнэсу вядзе да абвастрэння барацьбы за новых клiентаў, яна становiцца больш жорсткай. У такiх умовах аператары фiнансавага рынку для захавання сваёй канкурэнтаздольнасцi iмкнуцца пастаянна распрацоўваць новыя перспектыўныя прадукты i паслугi. Што ў сваю чаргу спрыяе ўзмацненню ўсяго банкаўскага сектара. Гэта дазваляе вырашаць шэраг неадкладных пытанняў, сярод якiх -- нармалiзацыя разлiкаў за палiўна-энергетычныя рэсурсы. Як развiваецца сiтуацыя сёлета? З такiм пытаннем карэспандэнт «Звязды» звярнуўся да выконваючага абавязкi мiнiстра энергетыкi Эдуарда ТАЎПЯНЦА падчас правядзення агульнага сходу акцыянераў сумеснага беларуска-расiйскага ААТ «Белгазпрамбанк».

-- Сiтуацыя развiваецца досыць складана. Днямi мы разглядалi гэтыя пытаннi на спецыяльным пасяджэннi рэспублiканскай камiсii па неплацяжах, куды былi выклiканы шэраг мiнiстраў, кiраўнiкоў канцэрнаў, намеснiкi старшынь аблвыканкамаў. Па яго вынiках былi распрацаваны канкрэтныя меры для таго, каб у абавязковым парадку былi аплачаны бягучыя пастаўкi энергарэсурсаў за студзень--сакавiк. За два першыя месяцы на 100-працэнтны ўзровень аплаты выйсцi не ўдалося. На гэта паўплываў шэраг фактараў. Асноўным сярод iх з'яўляецца павелiчэнне тарыфаў. Напрыклад, газ мы зараз атрымлiваем па 46,68 долара за тысячу кубаметраў. Зразумела, што не ўдалося пазбегнуць павышэння цэн i на iншыя энергарэсурсы -- электра- i цеплаэнергiю. Цяжкасцi з аплатай узнiклi ў першую чаргу ў сельскагаспадарчых арганiзацый i прадпрыемстваў жыллёва-камунальнай гаспадаркi. Ёсць асобныя даўжнiкi i ў iншых галiнах народнай гаспадаркi. Важнейшая прычына такой сiтуацыi -- складаны фiнансавы стан асобных суб'ектаў гаспадарання. Тым не менш, я ўпэўнены, што праблему ўдасца вырашыць i па вынiках першага квартала аплата будзе 100-працэнтнай.

Каб высветлiць пытаннi ўзаемадзеяння з расiйскiм бокам, мы звярнулiся да начальнiка фiнансава-эканамiчнага дэпартамента ААТ «Газпрам» Андрэя КРУГЛОВА.

-- Беларусь ў планах «Газпрама» займае адно з вядучых месцаў. Яна застаецца важным накiрункам стратэгii развiцця нашай кампанii. Зараз у «Газпрама» няма прамога выхаду на заходнееўрапейскi рынак, асноўная частка транзiтных паставак газу вядзецца праз Украiну. Таксама транзiт праходзiць i праз Беларусь. Аднак гэта не азначае, што мы не шукаем альтэрнатыўных шляхоў. Сярод iх я магу назваць праект паўночнаеўрапейскага газаправода, якi атрымаў прыярытэтны статус Еўрапейскай Камiсii. Яго будаўнiцтва пачнецца ў самы блiжэйшы час. Таксама вядуцца актыўныя перамовы па стварэнню сумеснага расiйска-ўкраiнскага газатранспартнага кансорцыума. Ужо вызначаны канкрэтныя долi Расii i Украiны. Адпаведна, можна казаць i пра тое, што iснуюць сур'ёзныя планы па пашырэнню газатранспартных магутнасцяў у бок Украiны. Усе прыведзеныя варыянты з'яўляюцца толькi асобнымi мерапрыемствамi доўгатэрмiновай стратэгii «Газпрама» па дыверсiфiкацыi газавых патокаў. Гэта нармальны рынкавы падыход. Нiхто не кажа пра тое, што беларускi шлях мы адкiдваем. Усе тыя цяжкасцi, якiя ўзнiкаюць у пытаннi заключэння газавага кантракта, носяць часовы характар. Гэта сапраўды размова па эканамiчных пытаннях, я не бачу тут нiякай палiтычнай часткi. Паколькi беларускiя спажыўцы ўяўляюць для нас вялiкую цiкавасць, вашы прамысловыя прадпрыемствы шэрагу галiн (машынабудаўнiцтва, энергетыка, хiмiчная прамысловасць i г.д.) з'яўляюцца буйнымi спажыўцамi газу. Па кантракту ўзнiкла чыста тэхнiчнае пытанне. Упэўнены, што ў блiжэйшы час яно будзе вырашана.

А якая пазiцыi беларускага боку? Пытанне -- генеральнаму дырэктару ААТ «Белтрансгаз» Пятру ПЁТУХУ.

-- Усе праблемы гэтага блока мы адпаведным чынам адпрацавалi, адбылiся неабходныя ўзгадненнi. Адзiны аспект, якi пакуль застаецца нявырашаным, -- кошт транзiтнай стаўкi. Я думаю, што ў самы блiжэйшы час i ён будзе адрэгуляваны. Патрэбныя разлiкi зроблены, на гэты конт ёсць пэўнае разуменне абодвух бакоў, але дыялог пакуль не завершаны. Цяпер што датычыцца запазычанасцi за пастаўкi. Напрыканцы мiнулага года быў падпiсаны дагавор аб рэструктурызацыi асноўнага доўгу. Графiкi выплат, якiя iм прадугледжваюцца, вытрымлiваюцца.

У адпаведнасцi са спецыяльным распараджэннем ААТ «Газ- прам» адбыўся перавод на абслугоўванне сумеснага беларуска-расiйскага ААТ «Белгазпрамбанк» адкрытага акцыянернага таварыства «Белтрансгаз» i яго структурных падраздзяленняў, сфармiравана комплексная праграма iх абслугоўвання. Такiм чынам, супрацоўнiцтва ў газавай сферы паспрыяла больш шчыльным кантактам i ў банкаўскай галiне. У межах разлiкаў памiж «Белтрансгазам» i «Газ-прамам» за «блакiтнае палiва», якое было пастаўлена ў Беларусь, агульная сума плацяжоў, што прайшлi праз банк, летась склала 160 мiльёнаў долараў. Што ў далейшых перспектывах?

-- Наша фiнансавая ўстанова зарыентаваная на першачарговае абслугоўванне прадпрыемстваў палiўна- энергетычнага комплексу, а таксама арганiзацый недзяржаўнага сектара эканомiкi, -- заўважае старшыня праўлення ААТ «Белгазпрамбанк» Вiктар БАБАРЫКА. -- Сёлета будзе рэалiзоўвацца новы аб'ект у межах партнёрства з Мiжнароднай фiнансавай карпарацыяй. Доўгатэрмiновай праграмай у якасцi прыярытэтных накiрункаў дзейнасцi прадугледжваецца паглыбленне спецыялiзацыi ў сферы абслугоўвання энергетычнага комплексу. Перш за ўсё гэта датычыцца арганiзацыi разлiкаў за прыродны газ i электрычную энергiю, абслугоўванне рынку даўгавых абавязацельстваў. У стадыi абмеркавання -- шэраг цiкавых праектаў у галiне энергетыкi.

-- Наколькi рэальная перспектыва ўдзелу банка ў крэдытаваннi АПК?

-- У межах праграм мiкракрэдытавання да нас звяртаюцца фермеры. Не магу назваць такое супрацоўнiцтва досыць шырокiм. Аднак не выключаю магчымасцi нашага прыходу ў сельскую гаспадарку. Мы iдзём за клiентам. А развiццё таго ж расiйскага рынку паказвае, што на пэўных этапах аграпрамысловая галiна становiцца прынцыпова цiкавай для iнвестыцый. Важна быць унiверсальнымi...

Мiкалай ЛIТВIНАЎ

Японія вылучае 1,5 мільёна даляраў на забесьпячэньне бясьпекі чалавека на беларускіх абшарах, пацярпелых ад аварыі на ЧАЭС

31 студзеня 2008 года - Урад Японіі ўхваліў вылучэньне з Мэтавага фонду ААН па забесьпячэньні бясьпекі чалавека 1 506 230,83 даляра ЗША на фінансаваньне праекту «Забесьпячэньне бясьпечнага пражываньня насельніцтва на абшарох Беларусі, пацярпелых ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС». Праект будзе рэалізаваны Прадстаўніцтвам Праграмы разьвіцьця ААН (ПРААН) супольна з Фондам ААН у галіне народанасельніцтва (ЮНФПА) і Дзіцячым фондам ААН (ЮНІСЭФ) у Беларусі.

Асноўнай мэтай праектнай ініцыятывы, разьлічанай на трохгадовы пэрыяд, зьяўляецца забесьпячэньне бясьпечнага пражываньня жыхароў пяці раёнаў Беларусі, пацярпелых ад Чарнобыльскай катастрофы: Слаўгарадзкага, Столінскага, Чачэрскага, Брагінскага ды Лунінецкага. У прыватнасьці, мясцоваму насельніцтву будзе аказанае садзейнічаньне ў забесьпячэньні гарантаванага атрыманьня даходаў, мінімізацыі радыеактыўнага апраменьваньня і падтрыманьні здаровага ладу жыцьця. У рамках праекту плянуецца вырашыць наступныя задачы:

* палепшыць умовы дзеля гарантаванага атрыманьня даходаў уладальнікамі прыватных падсобных гаспадарак шляхам наданьня экспэртнай і тэхнічнай дапамогі па ўкараненьні і выкарыстаньні бясьпечных і малавыдаткавых мэтадаў вядзеньня сельскае гаспадаркі, а таксама падвышэньні прадукцыйнасьці і паляпшэньні доступу да рынкаў збыту;

* падвысіць ровень інфармаванасьці насельніцтва аб здаровым ладзе жыцьця, навучыць цяжарных жанчын, матак і іх сем'і правілам бясьпечнага пражываньня на пацярпелых абшарох шляхам правядзеньня нефармальных сустрэчаў і інфармацыйных мерапрыемстваў на базе мясцовых фэльчарска-акушэрскіх пунктаў і амбуляторыяў;

* садзейнічаць прафіляктыцы, раньняй дыягностыцы і своечасоваму лячэньню рака малочнай залозы шляхам правядзеньня скрынінгавых мерапрыемстваў ды выяўленьня жанчын, што знаходзяцца пад найбольшай пагрозай захворваньня на рак малочнай залозы, правядзеньня мабільнымі брыгадамі мэдыкаў-прафэсыяналаў мамаграфічных абсьледаваньняў жыхароў аддаленых населеных пунктаў раёнаў, ахопленых праектам, а таксама навучаньня мясцовых мэдычных работнікаў прафіляктычнай рабоце з жанчынамі;

* падвысіць ровень ведаў і ўмельстваў у галіне радыяцыйнай бясьпекі сярод дзяцей і моладзі шляхам стварэньня школьных цэнтраў радыеэкалягічнага інфармаваньня і навучаньня;

* пры дапамозе інфармацыйных мерапрыемстваў, арыентаваных на мясцовае насельніцтва, зьнізіць спажываньне прадуктаў харчаваньня, якія не прайшлі праверку на наяўнасьць радыенуклідаў, збольшага дароў лесу, што найбольш зазналі радыеактыўнае забруджаньне.

-- Праект распрацаваны ў супрацы з нацыянальнымі і міжнароднымі партнэрамі, што маюць досьвед падрыхтоўкі, рэалізацыі і фінансаваньня папярэдніх праектаў тэхнічнай дапамогі па рэабілітацыі тэрыторыяў, пацярпелых ад аварыі на Чарнобыльскай АЭС, -- сказаў в.а. Прадстаўніка ПРААН у Беларусі Леван Буадзэ. -- Мяркуецца, што новым праектам будзе ахоплена прынамсі 50 тысячаў жыхароў пяці пацярпелых раёнаў. У выніку рэалізацыі праекту будуць палепшаныя ўмовы пражываньня мясцовага насельніцтва, што ў сваю чаргу стане ўнёскам у комплекснае забесьпячэньне бясьпекі чалавека ў Беларусі.

Панятак «бясьпека чалавека» быў сфармуляваны ў 2003 годзе ў дакладзе «Бясьпека чалавека сёньня», падрыхтаваным Камісіяй па бясьпецы чалавека. Гэты панятак азначае забесьпячэньне абароны фундамэнтальных правоў і свободаў, што складаюць аснову жыцьця чалавека. Дадзеная канцэпцыя мае на ўвазе забесьпячэньне абароны людзей як ад надзвычайных, гэтак і ад шырока распаўсюджаных пагрозаў і сытуацыяў. Яна мае на ўвазе апору на чалавечы патэнцыял і памкненьні, а таксама стварэньне палітычных, сацыяльных, прыродаахоўных, эканамічных і культурных сыстэмаў, якія ў комплексе складаюць аснову для выжываньня ў крытычных сытуацыях і забесьпячэньня дабрабыту і годнага жыцьця людзей.

Да ведама: Мэтавы фонд ААН па забесьпячэньні бясьпекі чалавека быў створаны ў 1999 годзе супольна Ўрадам Японіі і Сакратарыятам ААН у мэтах забесьпячэньня бясьпекі людзей, што апынуліся пад пагрозай зьнішчэньня і пазбаўленьня годнага чалавечага існаваньня. Фонд ажыцьцяўляе фінансаваньне праектаў арганізацыяў сыстэмы ААН. З 1999 году Фондам было вылучана 258 мільёнаў даляраў ЗША на фінансаваньне праектаў у больш чым 65 краінах сьвету. Большая частка сродкаў была накіраваная на вырашэньне праблемаў разьвіцьця, у тым ліку ў гэткіх ключавых сфэрах як ахова здароўя, адукацыя, сельская гаспадарка і разьвіцьцё малой інфраструктуры.

УДЗЕЛЬНІК ТРОХ ВАЕННЫХ КАМПАНІЙ

У кастрычніку 1939 года 20-гадовы Косця Ясючэня, нядаўні выпускнік Мінскай зубалячэбнай школы, быў прызваны ў Чырвоную Армію Ленінскім райваенкаматам беларускай сталіцы. У мінулым засталіся тры гады вучобы ва ўстанове, якую закончыў з адзнакай, яшчэ далей -- сем класаў пачатковай школы. Тады ён не ведаў, што папрацаваць у спакойных абставінах давядзецца значна пазней: навабранец адразу трапіў у дзеючую армію, якая вызваляла Заходнюю Беларусь. Тут малады зубны ўрач знаходзіўся да снежня, а потым, пасля прыняцця прысягі, яго перакінулі на савецка-фінскую -- “незнакамітую”, па словах паэта Аляксандра Твардоўскага, вайну. На Карэльскім перашыйку на пасадзе зубнога ўрача палкавога пункта меддапамогі Канстанцін заставаўся да красавіка наступнага, 1940 года. За гэты час яму давялося зведаць на сабе лютыя маразы, бачыць гібель і пакуты нашых салдат.

МЫ АБАВЯЗАНЫ ЖЫЦЦЁМ І БУДУЧЫНЯЙ

Ляцяць гады, адыходзіць у гісторыю мінулае. Часам задумваешся: у які спакойны мірны час мы жывем і каму мы абавязаныя, што цяпер на нашай беларускай зямлі яснае неба над галавой. Хочацца расказаць пра чалавека, якому, як і многім іншым, мы абавязаны сучаснасцю і будучыняй.

Размова пойдзе пра ветэрана Вялікай Айчыннай вайны, ветэрана органаў унутраных справаў старшыну міліцыі Рыгора Іванавіча Раўгейшу, які зараз жыве ў вёсцы Руда Яварская.

Нягледзячы на прайшоўшы час, Рыгор Іванавіч і цяпер памятае некаторыя падрабязнасці даваеннага жыцця, незабыўныя эпізоды ваенных гадоў.

Нарадзіўся 13 мая 1926 года ў вёсцы Кунцэвічы, недалёка ад горада Баранавічы ў сялянскай сям'і. Дзяцінства прайшло ў вёсцы. На сабе выпрабаваў нялёгкае сялянскае жыццё. Тры гады прыйшлося жыць пад нямецкай акупацыяй. У ліпені 1944 года пры адступленні немцы спалілі бацькоўскую хату. Пасля вызвалення родных мясцін у ліпені таго ж года Рыгор Іванавіч быў прызваны ў рады Савецкай Арміі. На працягу 40 дзён прайшоў падрыхтоўку ў Мінскім 5-м запасным палку сувязі і разам з саслужыўцамі быў адпраўлены на фронт у Польшчу. Яго размеркавалі ў 39-ю стралковую дывізію 68-га асобага батальёна сувязі на пасаду тэлефаніста кабельнай сувязі.

Рыхтавалася вялікае наступленне, ішла падрыхтоўка да фарсіравання Віслы і галоўнай задачай сувязістаў было ўстанавіць і падтрымліваць сувязь з батальёнам, які ўжо знаходзіўся на другім беразе.

РАЁННАЯ ДОШКА ГОНАРУ

Раённы выканаўчы камітэт разгледзеў прапановы працоўных калектываў прадпрыемстваў, арганізацый і ўстановаў, сельскагаспадарчых вытворчых кааператываў Дзятлаўскага раёна аб занясенні на раённую Дошку гонару перадавікоў народнай гаспадаркі па выніках работы за 2007 год і вырашыў змясціць на яе фотаздымкі наступных работнікаў:

ПАСПЯХОВЫ КІРАЎНІК -- ЖАНЧЫНА

Сёння жанчына -- гэта не толькі гаспадыня і маці. У прыгожай паловы чалавецтва ёсць магчымасць рэалізаваць сябе яшчэ і ў працы. Варта адзначыць, што многія жанчыны добра спраўляюцца з абавязкамі кіраўнікоў прадпрыемстваў, арганізацый, установаў.

У гэтым артыкуле гаворка пойдзе пра паспяховага кіраўніка і вабную жанчыну Таццяну Аляксандраўну Грыцюк, дырэктара прыватнага ўнітарнага прадпрыемства “Каапграмхарч”.

-- Таццяна Аляксандраўна, а як даўно вы працуеце на пасадзе кіраўніка?

-- Кіраўніком стала адносна нядаўна, а ў грамадскім харчаванні працую з 1979 года. Пачынала бухгалтарам. З 1981 года -- намеснік галоўнага бухгалтара, пазней -- галоўны бухгалтар. З 29 мая 2005 года -- дырэктар.

-- Ведаю, ваша аб'яднанне ўзнагароджана Ганаровымі граматамі райвыканкама і райспажыўтаварыства за добрасумленную працу і высокія паказчыкі…

-- Так, папрацавалі мы шмат. У жніўні 2007 года магазін “Міраж” пачалі пераабсталёўваць пад магазін-кулінарыю з метадам самаабслугоўвання. Новае абсталяванне дазволіла рэалізоўваць тут замарожаныя паўфабрыкаты і рыбу метадам самаабслугоўвання. Названыя змены паўплывалі на павелічэнне ў “Міражы” тавараабароту. Замест ранейшых 147 мільёнаў за месяц ён вырас да больш чым 200 мільёнаў. Павялічылася рэалізацыя прадукцыі ўласнай вытворчасці, пашырыўся асартымент паўфабрыкатаў ахалоджаных і замарожаных, кулінарнай прадукцыі, салатаў, кандытарскіх вырабаў. Да густу пакупнікам прыйшліся навінкі: пірог з садавінай “Дзіва”, кекс “Дзіва”, торт “Фантазія”. Была набыта кававарачная машына для прыгатавання кавы і чаю. Цяпер наведвальнікі магазіна могуць з'есці толькі што прыгатаваны круасан, запіваючы яго кубачкам гарачага напою.

Паспяховы быў мінулы год і для грамадскага харчавання ў цэлым. Агульны тавараабарот склаў 108,9% замест 108% прагнозных, уласнай прадукцыі было рэалізавана на 109,5% (замест 108%).

Радуе пачатак 2008 года. За два месяцы тавараабарот ужо склаў 121,2% (замест 110%), рэалізацыя ўласнай прадукцыі -- 114,7% (замест 108%).

-- Падзяліцеся сакрэтам такіх поспехаў.

-- Гэтаму спрыяе якасць выпускаемай прадукцыі, багаты асартымент. Да прыкладу, сваім пакупнікам мы прапануем шырокі асартымент тавараў, ён пастаянна адсочваецца, аднаўляецца, у чым вялікая заслуга намесніка дырэктара прыватнага ўнітарнага прадпрыемства “Каапграмхарч” Ларысы Ільінічны Цвікевіч.

Выдатна працуюць повары сталовай “Жамчужына”. За два месяцы гэтага года ўжо на 79% вырас аб'ём рэалізацыі абедзеннай прадукцыі. Гэта -- заслуга Галіны Іванаўны Ахрамовіч, повара 5 разраду, і Ганны Міхайлаўны Белавус, повара 6 разраду.

Пастаянна добрыя водгукі мы атрымліваем пра якасць абслугоўвання ў рэстаране “Ліпічанка”. Тут працуюць повары-майстры Ганна Уладзіміраўна Варган і Зінаіда Іосіфаўна Лагуцік, а таксама афіцыянткі-работніцы бара Наталля Леанідаўна Кець і Святлана Тадэвушаўна Гнаінская.

Жаночае шчасце

Кожны з нас прыходзіць ў гэты свет, каб выканаць сваё прадвызначэнне, пакінуць пасля сябе след. Якім ён будзе -- залежыць ад нас. Нам дадзена права выбраць, як жыць і дзеля чаго, чаму служыць у жыцці. І ад гэтага выбару залежыць наша чалавечае шчасце.

Гераіня дадзенага аповяду Марыя Станіславаўна Максімовіч, урач-оталарынголаг, загадчыца Дзятлаўскай райпаліклінікі свой выбар зрабіла яшчэ ў дзяцінстве. Менавіта тады яна вырашыла прысвяціць сваё жыццё штодзённаму клопату пра здароўе іншых. “Штуршком” для гэтага стаў такі выпадак. “Калі я вучылася ў 8 класе, -- успамінае Марыя Станіславаўна, -- захварэла мая сястра. Паталогія была даволі сур'ёзная. Я была яшчэ дзіцём, нічым не магла ёй дапамагчы, не магла аблегчыць яе боль. Менавіта тады вырашыла, што ў будучым мне неабходна набыць прафесію, якая дазволіла б мне дапамагаць людзям перамагаць хваробу, вяртаць ім здароўе”.

Пасля заканчэння школы Марыя Станіславаўна паступіла ў Гродзенскі медыцынскі ўніверсітэт. Закончыўшы яго ў 1993 годзе, па размеркаванню была накіравана на працу ў Дзятлаўскую раённую бальніцу па спецыяльнасці “оталарынголаг”.

-- Я не расчаравалася ў сваім выбары, -- зазначае мая субяседніца. -- І калі б магчыма было павярнуць час назад, я зноўку абрала б прафесію медыка. У іншай справе сябе нават не ўяўляю. Атрымліваю задавальненне ад сваёй працы. Як доктар, адчуваю сябе шчаслівай тады, калі ў выніку лячэння пацыенту становіцца лепш, стан яго здароўя нармалізуецца.

Надзея ў задуменні крочыла па начному гораду. Якім дзіўным здаваўся ён напярэдадні навагодніх святаў! Бліскучымі агеньчыкамі гірлянд вабілі вітрыны магазінаў. На цэнтральнай плошчы рознакаляровымі ліхтарыкамі зіхацела прыгажуня ёлка. Святочныя, такія шчырыя і адкрытыя ўсмешкі запальваліся на тварах прахожых, якія віталі адзін аднаго пажаданнямі шчасця і дабрыні.

Надзея абыякава глядзела на гэтую святочную прыгажосць. Настрой у дзяўчыны быў зусім не навагодні. “Кожны год адно і тое ж, -- міжволі думала яна, -- усе з нецярпеннем чакаюць гэтае свята, рыхтуюцца да яго, вераць у тое, што ў жыцці ўсё зменіцца да лепшага. І нават спадзяюцца на нейкія прыемныя сюрпрызы, цуды, якія могуць адбыцца падчас Новага года…”

Аб падобных незвычайных гісторыях Надзея неднаразова чытала ў шматлікіх глянцавых журналах. Дзяўчына заўсёды ставілася да такіх гісторый скептычна. Лічыла, што гэта - толькі выдумкі, своеасаблівыя казкі для дарослых, у якіх няма і долі праўды.

Прытрымліваючыся такога песімістычнага погляду, Надзея ўсё ж такі іншым часам лавіла сябе на думцы, што дзесьці ў глыбіні душы яна таксама спадзяецца на нейкі цуд, незвычайную( і такую доўгачаканую сустрэчу). “Напэўна, у кожным з нас жыве рамантык, які верыць у самае лепшае, што можа быць у жыцці. А без веры і надзеі чалавек затухае, як тая свечка…”

Седзячы ў адзіноце ў пустой кватэры, Надзя ўспомніла, як у дзяцінстве яна верыла ў існаванне казачнага Дзеда Мароза, у тое, што ён можа выканаць любое жаданне - падарыць прыгожую ляльку, прыгожую сукенку… і нават папугая, які ўмее размаўляць. І дзіцячыя мары заўсёды здзяйсняліся. Мабыць, таму, што яна, тады яшчэ маленькая дзяўчынка, верыла ў дзівосы, верыла, што яны могуць быць у жыцці. А вось яе дарослае, такое зямное жаданне кахаць і быць каханай чамусьці не спяшалася спраўдзіцца… І гэты Новы год ёй зноў прыйдзецца сустракаць адной.

Надзін сумны роздум перарваў тэлефонны званок.

НОСЬБІТЫ ВЯДОМЫХ КІНАПРОЗВІШЧАЎ ЖЫВУЦЬ НА ДЗЯТЛАЎШЧЫНЕ

Яго вялікасць кіно завітала на беларускую зямлю ў 1898 годзе - першыя кінасеансы адбыліся ў Віцебску. Беларусам тады прадэманстравалі і яшчэ даволі працяглы час паказвалі потым замежныя фільмы. Уласная вытворчасць сфарміравалася пазней і прайшла такі ж шлях, як і кінаматограф іншых краін, -- ад кіно нямога да гукавога. Важная падзея ў развіцці айчыннага кінамастацтва далучаецца снежнем 1924 года - згодна Пастановы Савета Народных Камісараў БССР было створана Дзяржаўнае ўпраўленне па справах кінематаграфіі і фатаграфіі (Белдзяржкіно), якое атрымала права на манаполію кінапракату на Беларусі. З наступнага, 1925 года, можна сказаць, і пачалося на беларускай зямлі развіццё кінавытворчасці - сталі здымаць кінахроніку, неўзабаве з'явіўся і першы мастацкі фільм (“Лясная быль” рэжысёра Юрыя Тарыча). Работы айчынных рэжысёраў і акцёраў паступова атрымалі вядомасць не толькі ў былым СССР, але і за яго межамі.

ТАК СЛУЖАЦЬ НАШЫ ЗЕМЛЯКІ

Аляксандр Леанідавіч Дубека праходзіць службу ў Віцебску. Ён - дрэсіроўшчык групы спецыялістаў-кінолагаў трэцяй асобнай патрульнай роты вайсковай часці 5524. Падчас праходжання службы ён праявіў сябе граматным, дысцыплінаваным, адказным ваеннаслужачым. Выдатна вывучыў асноўныя пастановы агульнавайскавых статутаў, статут службова-баявой дзейнасці ўнутраных войскаў, Законы Рэспублікі Беларусь “Аб міліцыі”, “Аб унутраных войсках МУС Рэспублікі Беларусь”. Ён правільна выкарыстоўвае атрыманыя веды на практыцы, выконвае абавязкі патрульнага па ахове грамадскага парадку са сваёй службовай сабакай. Акрамя таго, заўсёды сочыць за замацаванай зброяй і спецыяльнымі сродкамі.

А вось вытрымкі з Падзячнага пісьма бацькам Сямёна Міхайлавіча Луні. “Рады паведаміць, што ваш сын выконвае свой абавязак перад Радзімай добрасумленна. З першых дзён службы ён праяўляў выключную зацікаўленасць у вывучэнні ваеннай спецыяльнасці. Сямён карыстаецца заслужаным аўтарытэтам у таварышаў па службе і камандавання часці”. Трэба дадаць, што Сямён служыць у пагранічных войсках Рэспублікі Беларусь у горадзе Полацку.

Сяргей Генадзьевіч Якшэвіч служыць у Мінскім батальёне аховы і абслугоўвання камандавання ВПС і войскаў СПА вадзіцелем-кранаўшчыком роты матэрыяльна-тэхнічнага забеспячэння. На працягу ўсёй службы ён вылучаецца выдатным выкананнем сваіх службовых абавязкаў і асабістай дысцыплінаванасцю, за што неаднаразова заахвочваўся камандаваннем часці.

Карыстаецца аўтарытэтам сярод ваеннаслужачых, камандзіраў механік-вадзіцель вайсковай часці 20170 горада Слоніма Іван Міхайлавіч Шостак. Ён якасна выконвае пастаўленыя задачы, сочыць за выкананнем воінскай дысцыпліны.

Згадзіцеся, прыемна чуць добрыя водгукі пра нашых землякоў. У сваю чаргу камандаванне не забывае ўзнагароджваць салдат пазачарговымі звальненнямі.

Ганна ЛЯХ.

ДЗІВАК

Заўсёды ёсць людзі, якія нас здзіўляюць. І не толькі незвычайнымі ўчынкамі. Часам -- празмернай адкрытасцю душы, нейкай дзіцячай наіўнасцю, шчырасцю. Такіх людзей часцей за ўсё ўспрымаюць як дзівакоў, якія не “упісваюцца” ў паўсядзённыя нормы жыцця.

Герой гэтага аповяду -- таксама дзівак. Менавіта так яго клічуць у мясцовасці, дзе ён жыве. А ён… ён не звяртае на гэта ніякай увагі, працягвае жыць, дзейнічаць так, як яму падабаецца…

… Упершыню ён здзівіў многіх, калі памяняў месца жыхарства: з горада -- на вёску. “Во дзівак, -- казалі пра яго выбар. -- Працаваў на заводзе, меў жыллё з усімі выгодамі. Гэта ж трэба было дадумацца “цывілізацыю” змяніць на нейкую “забітую” вёску, у якой у хуткім часе не будзе ні душы…”

Здзіўленне вяскоўцаў было зразумелае. Моладзь толькі і марыла аб тым, каб хутчэй “вырвацца” ў горад. Хлопцы і дзяўчаты меркавалі, што толькі ў горадзе ідзе сапраўднае жыццё. А што ў вёсцы? Адна руціна, бясконцая праца. Надакучыла… А яму надакучыла бясконцая мітусня, шум, тлум. Захацелася цішыні і спакою, захацелася чагосьці роднага.

У горадзе, як мяркаваў дзівак, не было з'яднанасці. Кожны жыў у асабістым, сваім свеце, які заканчваўся за межамі кватэры. Усё навокал было чужое. Жывучы ў горадзе, дзівак адчуваў сябе нейкай пясчынкай… Вярнуўшыся ў вёску, “да родных ніў, да роднай хаты”, ён адчуў сябе самім сабой. Усё навокал было такое роднае, такое блізкае. Вось той луг, дзе калісьці, яшчэ хлапчуком, ён бегаў разам са сваімі сябрамі. Вось тая сцежка, па якой ён не раз хадзіў з матуляй або з сябрамі па грыбы… Успаміны хвалявалі сэрца, душу. Ад празмернасці пачуццяў на вочы наварочваліся слёзы. Ён адчуў сябе па-сапраўднаму шчаслівым, бо ён быў дома…

…А вясковая моладзь з усіх сіл “рвалася” ў горад. Тыя ж, каму не пашчасціла, засталіся ў вёсцы. Скардзілася на лёс, скардзілася на вясковае жыццё. Вольны ад працы час бавілі за гульнёй у карты, а таксама распіваючы спіртныя напоі. “А чым тут больш займацца? -- апраўдвалі маладыя вяскоўцы свой выбар. -- Нуда замучыла…” А дзівак трымаўся як мага далей ад такіх кампаній. “Ганарлівы…”, -- палічылі яны. Зусім не, ён ніколі не быў такі. Уся справа ў тым, што ў яго жыцці не было месца дрэнным звычкам. Ён не ўжываў алкаголь, не курыў. Лічыў, што гэта не прынясе нічога добрага. І з жалем назіраў дзівак, як злоўжыванне алкаголем скалечыла ўжо не адзін лёс. Ён бачыў, як маладыя яшчэ хлопцы ў хуткім часе станавіліся заложнікамі гэтай атруты. І вось ужо пачынаюць думаць толькі аб адным: “Дзе б выпіць?”

УЛАДЗІМІР СЯНАТАР: “ЗНАЙШОЎ СЯБЕ Ў АГРАНАМІІ”

Плённа працуе агранамічная служба адной з лепшых гаспадарак Дзятлаўшчыны - СВК “Русь-Агра”. Больш дзесяці гадоў ёй кіруе галоўны аграном Уладзімір Сянатар. Гэты спецыяліст даўно прывучыў астатніх да сваіх поспехаў. Вось і па выніках сёлетняга жніва ён сярод пераможцаў. Разам са старшынёй сельгаскааператыву Я. Варганам і галоўным інжынерам І. Шэршнем У. Сянатар адзначаны за найбольшы прырост валавога збору зерня да паказчыкаў мінулага года і самую высокую ўраджайнасць збожжа і зернебабовых культур - 41,1 цэнтнера з гектара.

- Як удалося дабіцца такіх нядрэнных вынікаў?- цікаўлюся ў Уладзіміра Яўгенавіча.

- Асаблівых сакрэтаў тут няма: мудрагелістымі эксперыментамі на захапляемся. Аснова ўсяго ў земляробстве - у старых навуковых працах. Таксама мы прытрымліваемся тэхналагічнага рэгламенту вырошчвання сельскагаспадарчых культур, які распрацавалі беларускія вучоныя. Калі выконваеш рэкамендацыі гэтага рэгламенту, то можаш разлічваць на тую ўраджайнасць, якую мы атрымалі сёлета.

СЕЛЕКЦЫІ І ПЛЕМЯННОЙ РАБОЦЕ -- ПІЛЬНАЯ ЎВАГА

У Дзятлаўскім раёне адбыўся абласны семінар па пытаннях селекцыйна-племянной работы ў гаспадарках Гродзеншчыны. Для падвядзення вынікаў работы за першы квартал 2008 года і абмеркавання надзённых праблем жывёлагадоўлі ў Дзятлава з'ехаліся дырэктары райплемстанцый (цэнтраў селекцыі) вобласці. Таксама ўдзел у семінары прынялі галоўны заатэхнік абласнога камітэта сельскай гаспадаркі і харчавання М. М. Казловіч, генеральны дырэктар РУСП “Гродзенскае племпрадпрыемства” П. З. Кашталян, начальнік Дзятлаўскага райсельгасупраўлення І. Р. Зубко, яго намеснік па жывёлагадоўлі В. С. Дубовік, галоўны заатэхнік упраўлення В. Ю. Каспяровіч, начальнік ДУ “Дзятлаўская раённая ветэрынарная станцыя” І. В. Чырко, дырэктар раённага селекцыйна-племяннога цэнтра Л. В. Юркевіч.

Удзельнікі семінара наведалі два сельгаскааператывы раёна -- “Граніт-Агра” і “Жукоўшчына”. Праграма мерапрыемства была арганізавана такім чынам, каб паказаць увесь цыкл вырошчвання цялушак -- ад нараджэння да іх асемянення. Спачатку ўдзельнікаў мерапрыемства прымалі “гранітаўцы”. На тэрыторыі гаспадаркі па чарзе былі наведаны тры фермы -- “Касцюкі”, “Карыца”, “Круцілавічы”. Галоўны заатэхнік СВК Г. Н. Круглоў праінфармаваў прысутных аб тым, як наладжана вырошчванне цялушак ад іх нараджэння да 12-месячнага ўзросту, аб арганізацыі іх штучнага асемянення. Галоўны ветурач гаспадаркі Т. Ф. Анушкевіч расказала аб прафілактыцы і лячэнні гінекалагічных захворванняў дойнага статку.

Потым удзельнікі семінара пераехалі ў СВК “Жукоўшчына”, дзе наведалі ферму “Краглі”. Тут аб вырошчванні цялушак і арганізацыі іх асемянення, аб развіцці мясной жывёлагадоўлі прысутным паведаміў галоўны заатэхнік сельгаскааператыва І. У. Жданаў, а заатэхнік-селекцыянер Л. І. Трышына і ветурач-гінеколаг І. І. Пенчык падзяліліся вопытам дзейнасці звяна па ўзнаўленню статку.

СВК “ВЕНЗАВЕЦ”: АРГАНІКА ВЫВЕЗЕНА

У СВК “Вензавец” працягваюцца работы па вывазцы арганічных угнаенняў і іх унясенні ў глебу. І, трэба сказаць, гаспадарка паспяхова працуе ў гэтым накірунку: уся нарыхтаваная арганіка ўжо знаходзіцца на палях, пераважная большасць унесена ў глебу.

Старанна працаваў на гноесховішчы малочнатаварнай фермы “Явар” механізатар Мікалай Мікалаевіч Мілейка: ён заняты на пагрузчыку “Амкадор”. За той час, пакуль карэспандэнт знаходзіўся на аб'екце, Мікалай не зведаў прастою. Адзін за адным пад'язджалі да яго пагрузчыка трактары, каб, атрымаўшы сваю “порцыю”, неадкладна накіравацца на поле. Яно і зразумела: вясенні дзень -- год корміць.

АПЕРАТЫЎНЫЯ ДАДЗЕНЫЯ ПА СЕЛЬГАСРАБОТАХ НА 3 КРАСАВІКА

Інфармацыя дыспетчарскай службы райсельгасупраўлення

Яравая сяўба

Назва СВК План Пасеяна (га) % да плана За дзень

1.”Рудаяварскі” 335 70 21 20

2.”Жукоўшчына” 1175 135 11 40

3.”Граніт-Агра” 3595 355 10 100

4.”Белагурна” 930 93 10 40

5.”Русь-Агра” 2440 175 7 60

6.”Дварэц-Агра” 1190 72 6 16

7.”Горка-Агра” 1057 60 6 35

8.”Войневічы” 980 40 4 20

9.”Вензавец” 1730 50 3 10

10.”Раготна” 1165 30 3 15

11.”Хвінявічы” 1152 40 3 25

12.”Слава працы” 2308 0 0 0

Усяго 18057 1120 6 381

ВЯСНОВАЕ ПОЛЕ ЧАКАЕ АДБОРНАГА ЗЕРНЯ

Падчас падрыхтоўкі насення пад сёлетні ўраджай асобныя гаспадаркі сутыкнуліся з вялікімі цяжкасцямі. Зношаная зернеачышчальная і сушыльная тэхніка, значныя выдаткі на энерганосьбіты і транспартныя расходы -- усё гэта адбілася на падрыхтоўцы насення. У некаторых гаспадарках знізілася ўсходжасць з-за павышанай вільготнасці і невыканання іншых умоваў захоўвання.

Варта нагадаць, што сяўба некандыцыйнага насення забаронена згодна Закона Рэспублікі Беларусь “Аб насенні”. Таму за той перыяд, які застаўся да сяўбы, у кожным сельгаскааператыве неабходна яшчэ раз праверыць насенне на ўсходжасць. Трэба замяніць нізкаякаснае па пасяўных кандыцыях і рэпрадукцыйнаму складу насенне і набыць элітны насенны матэрыял або першай рэпрадукцыі.

Насенне яравых зерневых і зернебабовых культур засыпана ў аб'ёме 2038 тон. Усё яно ачышчана і праверана, аднак некандыцыйнае насенне маюць СВК “Рудаяварскі”, “Белагурна”, “Горка-Агра”, “Хвінявічы”. Таксама ёсць фонды азімых культур і страхавыя фонды яравых зерневых і зернебабовых культур.

І хоць на першы погляд усе пытанні вырашаны, у асобных гаспадарак існуюць пэўныя цяжкасці: падчас паўторнай праверкі на ўсходжасць зафіксавана зніжэнне гэтага паказчыка. У некаторых сельгаскааператываў -- высокі працэнт нізкіх рэпрадукцый. У СВК “Вензавец”, “Войневічы”, “Горка-Агра”, “Хвінявічы” ёсць адпаведна 30 тон, 21 тона, 30 тон, 28 тон насення трэцяй рэпрадукцыі, а гэта адмоўна адаб'ецца на ўраджайнасці.

Старшыням СВК неабходна прымаць меры для міжгаспадарчага абмену нізкіх рэпрадукцый, аднак асобныя кіраўнікі самаўхіляюцца ад вырашэння пытанняў падрыхтоўкі, захоўвання і наяўнасці насення адпаведных кандыцый. І, як вынік, у мінулым годзе ў некаторых сельгаскааператываў ураджайнасць склала ніжэй 25 цэнтнераў з гектара. У такіх гаспадарках прасцей падвоіць вытворчасць збожжа, чым у тых, дзе атрымліваюць 40 ц/га і вышэй. Але для гэтага неабходна мець да жніва не 250-300 калоссяў на квадратны метр пасеву, а 550-650. Сфарміраваць такую шчыльнасць прадукцыйнага сцябластою, падкарміць, абараніць ад пустазелля, шматлікіх каранёвых, сцябловых, ліставых хваробаў і хваробаў коласа, прадухіліць паляганне збажыны, убраць з мінімальнымі стратамі -- гэта і ёсць рашэнне праблемы вытворчасці збожжа. Асноўнай умовай высокай прадуктыўнасці палёў з'яўляецца фарміраванне аптымальнай колькасці раслін на адзінцы плошчы. Без гэтага далейшыя дзеянні страчваюць тэхналагічны і эканамічны сэнс, паколькі на прадукцыйны сцебластой з квадратнага метра ў 200-250 і 550-650 калоссяў накладваюцца адны і тыя ж тэхналогія і матэрыяльныя выдаткі, але з рознымі канчатковымі вынікамі.

АБМЕРКАВАНЫ ПРАБЛЕМЫ ЗЕМЛЯРОБЧАЙ ГАЛІНЫ

У пятніцу, 14 сакавіка, у Дзятлаве адбылося пасяджэнне круглага стала на тэму “Беларуская земляробчая навука. Стан і перспектывы развіцця. Сувязь з вытворчасцю. Рэгіянальныя асаблівасці”. Арганізатарам мерапрыемства выступіла рэдакцыя газеты “Гродзенская праўда”, яго ўдзельнікамі сталі дырэктары інстытутаў навукова-практычнага цэнтра Нацыянальнай акадэміі навук па земляробству на чале з генеральным дырэктарам Фёдарам Іванавічам Прывалавым, першы намеснік старшыні Гродзенскага аблвыканкама Васіль Ігнатавіч Сцяпура, старшыня Дзятлаўскага райвыканкама Васіль Васільевіч Грытчанка, спецыялісты раённага ўпраўлення сельскай гаспадаркі і харчавання, кіраўнікі і спецыялісты сельгаскааператываў раёна. На пасяджэнні былі абмеркаваны актуальныя пытанні развіцця земляробства: роля навукі ў дзейнасці аграпрамысловага комплекса, яе поспехі і праблемы ў галіне селекцыі, генетыкі, гібрыдызацыі, сортавытворчасці раслін і іх абароны, экалагічныя і біялагічныя падыходы да падтрымання ўрадлівасці беларускай раллі, стан і напрамкі развіцця кормавытворчасці, шляхі і меры вываду льнаводства на высокія эканамічныя паказчыкі, комплекснасць рашэння праблем раслінаводства, асаблівасці развіцця гэтай галіны ў Гродзенскай вобласці. Вучоныя таксама расказалі аб асноўных айчынных напрацоўках апошніх гадоў, аб тым, што маем і што неабходна зрабіць у вырашэнні праблемы дэфіцыта бялкоў, аб сваім бачанні будучай кармавой базы жывёлагадоўлі. Удзельнікі круглага стала наведалі СВК “Жукоўшчына” і СВК “Русь-Агра”, дзе азнаёміліся са станам пасеваў азімых культур, а таксама Дварэцкі льнозавод.

А. НІЧЫПАР.

НАЯЎНАСЦЬ СЕЛЬСКАГАСПАДАРЧАЙ ТЭХНІКІ Ў СЕЛЬСКАГАСПАДАРЧЫХ АРГАНІЗАЦЫЯХ ГРОДЗЕНСКАЙ ВОБЛАСЦІ

У сельскагаспадарчых і іншых арганізацыях, улічваемых у бягучым парадку, па стану на 1 студзеня 2008 года было 8811 трактараў. У параўнанні з пачаткам 2007 года іх колькасць скарацілася на 417 ці на 4,5%. Пры гэтым 69,5% складаюць трактары з магутнасцю рухавіка да 100 конскіх сіл, 23,7% -- трактары з магутнасцю рухавіка ад 100 да 160 конскіх сіл, 5,6% -- ад 160 да 300 і 1,2% -- трактары з магутнасцю рухавіка больш 300 конскіх сіл. Акрамя таго, у сельскагаспадарчых і іншых арганізацыях налічваецца 644 трактары, на якіх зманціраваны землярыйныя, меліярацыйныя і іншыя машыны.

Грузавых аўтамабільных транспартных сродкаў у параўнанні з 1 студзеня 2007 года скарацілася на 7,4% і склала 5320 штук. Колькасць зернеўборачных камбайнаў узрасла з 1787 па стану на 1 студзеня 2007 года да 1844 -- на 1 студзеня 2008 года, бульбаўборачных камбайнаў -- з 77 да 89, буракаўборачных камбайнаў з 336 да 343 штук. Самая высокая ўдзельная вага з зернеўборачных камбайнаў складаюць камбайны айчынных марак “КЗР-10”, “КЗС-10К”, “КЗС-1218”, “КЗС-7” і яго мадыфікацыі (31,3%), “Ліда-1300” (27,1%). Колькасць ільноўборачных камбайнаў -- скарацілася на 10,2% і склала 229 штук, кормаўборачных камбайнаў -- на 11,2% і склала 340 штук.

Наяўнасць трактарных плугоў у параўнанні з 1 студзеня 2007 года зменшылася на 3,4%, культываратараў -- на 11,7%, сеялак -- на 8,3%, касілак -- на 4,9%, жняярак -- на 16,1%, бульбааджалак і бульбакапалак -- на 6,7%.

Зернеачышчальна-сушыльных комплексаў ёсць 594 (99,7% да наяўнасці на 1 студзеня 2007 года), усяго зернесушылак -- 837 (96%), з якіх 184 зернесушылкі працуюць на мясцовых відах паліва.

На працягу 2007 года ў сельскагаспадарчыя і іншыя арганізацыі паступілі 367 трактараў (без трактараў, на якіх зманціраваны землярыйныя, меліярацыйныя і іншыя машыны), з іх 290 новых, што складае 3,3% да наяўнасці на канец 2007 года. Выбыла трактараў 784, з якіх 665 спісаны, што складае 7,2% да наяўнасці на пачатак 2007 года.

Зернеўборачных камбайнаў паступіла 229 штук, з іх новых -- 200 (10,8% да наяўнасці на канец 2007), а выбылі 172 камбайны, з якіх спісаны 150 (8,4% да наяўнасці на пачатак 2007 года).

Гродзенскае абласное ўпраўленне статыстыкі.

СВК РАЁНА КАРЫСТАЮЦЦА КАЛЯРОВЫМ ПАЛІВАМ

У сёлетнім студзені сельгаскааператывы раёна пачалі атрымліваць рознакаляровае паліва: пры дабаўленні спецыяльнага вадкага фарбавальніка бензін набывае сіні колер, а салярка -- зялёны. Менавіта ў СВК навінкай будуць карыстацца па адной простай прычыне: такім спосабам будуць змагацца з раскраданнем паліва. Як расказаў галоўны інжынер па ахове працы раённага ўпраўлення сельскай гаспадаркі і харчавання Сцяпан Станіслававіч Вольскі, вадкі фарбавальнік для нафтапрадуктаў мае назву “Dyeguard Blue 79R” і паступае да нас з-за мяжы -- яго вытворцай з'яўляецца фірма “John Hogg Technical Solutions Ltd” з англійскага горада Манчэстэр. Па словах спецыяліста, падчас карыстання каляровым палівам неабходна захоўваць тэхніку бяспекі: пры яго пападанні ў арганізм чалавека могуць быць пашкоджаны лёгкія, часты кантакт з ім можа прывесці да высушвання ці трэшчынаў на скуры, а пары дадзенага прадукта могуць выклікаць санлівасць і галавакружэнне (мае пах, які ўласцівы араматызіраванаму вуглевадароду). Фарбавальнік уяўляе пэўную небяспеку для навакольнага асяроддзя: у вадзе ён не раствараецца, таму можа выклікаць доўгатэрміновыя неспрыяльныя эфекты ў водным асяроддзі. Безумоўна, трэба пазбягаць і з'яўлення паблізу гэтага імпартнага тавара адкрытага полымя або іскраў. Таму, па словах Сцяпана Вольскага, падчас атрымання гаспадаркамі каляровага паліва былі праведзены інструктажы механізатараў, вадзіцеляў, а ў дадзены момант распрацоўваецца інструкцыя па правілах яго прымянення.

Сельгаскааператывы атрымліваюць каляровае паліва ў Наваельні -- на вытворчым участку філіяла “Слонімнафтапрадукт” РУП “Гроднааблнафтапрадукт”. У тэлефоннай размове дырэктар філіяла Іван Браніслававіч Шумскі паведаміў, што на такое паліва пераходзяць ва ўсёй Беларусі, а ў іншых краінах свету ім карыстаюцца даўно. На работу рухавіка аўтамашыны або трактара фарбавальнік, вядома, не ўплывае, затое з'яўляецца даволі небяспечнай атрутай. “У нас захоўваюцца ўсе меры засцярогі: прымяняем розныя сродкі абароны -- спецыяльныя касцюмы, маскі, пальчаткі, -- расказаў І. Б. Шумскі. -- Утрымліваем гэты імпартны тавар у 20-літровых бачках у халодным памяшканні з добрай вентыляцыяй. Галоўнае -- захаваць здароўе людзей. Неабходна таксама пільна сачыць, каб да каляровага паліва не мелі доступу дзеці”.

Па інфармацыі Івана Шумскага, ужо распрацаваны спецыяльныя лакмусавыя паперкі, з дапамогай якіх ДАІ пачне ажыццяўляць праверку прыватнага транспарту. Адбывацца яна будзе наступным чынам: да выхлапной трубы аўтамабіля з працуючым рухавіком падносіцца паперка, і тады на ёй з'явіцца афарбоўка, напрыклад, зялёнага колеру (калі аўтааматар набыў паліва ў знаёмага трактарыста). Дадзеныя праверкі ўжо прайшлі ў Мінску.

А. НІЧЫПАР.

МТФ “ЗАСЕЦЦЕ” ТРЫМАЕ МАРКУ

МТФ “Засецце”, характэрныя асаблівасці якой -- круглагадавое ўтрыманне жывёлы і выкарыстанне сучаснага абсталявання -- з'яўляецца адной з лепшых фермаў не толькі сельгаскааператыва, а і раёна. Аб гэтым красамоўна сведчаць паказчыкі мінулага года. Валавая вытворчасць малака тут склала 1184,2 т, што на 275,7 т больш, чым у 2006 годзе; надоі на карову -- 4797 кг (+206 кг да мінулагодняга паказчыка). 1106,8 т малака прададзена дзяржаве (на 253,6 т больш, чым у 2006-м), вышэйшым гатункам -- 64%. Тлустасць малака склала 3,52% (+0,03% да мінулагодняга паказчыка).