Особенности оформления интонационного контура в английском и бурятском языках (на материале чтения сказки)

The Hare and the Tortoise.

In the forest there was a clearing where many animals gather each evening after going to the river to drink. The tortoise was usually the last to arrive and the other animals would laugh at him as he plodded into the clearing. "Come on slow buck," they would call out as he came through the grass towards them. The tortoise would blink at them with his beady eyes and continue slowly on his way until he reached the spot where he wanted to settle down. The liveliest of all the animals there was the hare. He ran so fast that he was always the first to arrive. "Just look at me", - he was boasting one evening, - "I can run faster than any of you, my speed and quickness will always win". The tortoise ambled into the clearing last as usual but to everyone surprise he did not go to his usual place. Instead he went slowly across to the hare. "Since you run so fast could you beat me in a race?", - he asked. "I?. ., beat you?. ., in a race?. .," - exclaimed the hare. And he fell on the ground and held his sides he laughed so much. "Of course I could beat you. You've made the distance tortoise but don't make it too far for your short little legs." And he roared with laughter again. Most of the other animals laughed too. It did seem a very comic idea. The fox who thought they would see some good sport said, - "Come on then tortoise name the distance and a time and then we will all come to see fair play". "Let us start tomorrow morning at sunrise", - suggested the tortoise. “We'll run from this clearing to the edge of the forest and return to this spot again along the bank of the river." “Right, it will take you all day to go so far, tortoise. Are you sure you wanna go ahead with it?" - asked the hare. He dreamed all over his face of the thought of the easy victory he would have. "I am sure", - replied the tortoise, - "The first one back to this clearing will be the winner". "Agreed", - said the hare as the tortoise settled down in some long grass to sleep for the night.

The next morning the clearing was full of animals who had come to see the start of the great race. Some ran along to the edge of the forest to make sure that both animals follow the proper route. Others chose good places to watch along the way. The hare and the tortoise stood side by side as the sun rose the fox called out: "Ready!. steady!. go!." The hare jumped up and was out of sight almost at once. The tortoise started off in the same direction. He plodded along picking up his fits slowly then putting them down only a little in front of where they had been before. "Come on, tortoise," - called his friends anxiously. But he did not lift up his foot to wave at them as the hare had done he kept on moving slowly forwards. In a few minutes the hare was alone away from the starting line so he slowed down. "It's gonna take the tortoise all day," - he thought. "So there's no need for me to hurry. ” He stopped to talk to friends in nearby juicy grass here and there along the path. By the time he reached halfway the sun was high in the sky and the day became very hot. The animals who were waiting there saw the hare turned back towards the clearing. They settled down for a long wait for the tortoise. As he returned by the river the hot sun and the grass he had eaten made the hare fill sleepy. ''There's no need to hurry," - he told himself. - "Here's a nice shady spot". And stretched himself comfortably he laid down with paws beneath his head he murmured sleepily, - "It won't mere if tortoise passes me, I'm much faster than he is, I'll still get back first and win the race". He drifted off to sleep. Meanwhile the tortoise went on slowly. He reached the edge of the forest quite soon after the hare for he had not stopped to talk to friends or eat tempting fresh grass. Before long smiling gently he passed the hare sleeping in the shade. The animals in the clearing waited all day for the hare to return but he did not arrive. The sun was setting before they saw the tortoise plodding towards them. "Where's the hare?" - they called out. The tortoise did not waste his breath in answering but came steadily towards them. "Hurrah!. Tortoise has won!. Well done slow buck!." The animals cheered. Only when he knew he had won the race did tortoise speak. "Hare?. Oh!. He's asleep back there by the river". There was a sudden flurry and with great speed the hare burst into the clearing. He had woken and seen how long the shadows were realized that he had slept much longer than he intended. He had raced back to the clearing but he was too late. Tortoise smiled and said, - "Slow and steady wins the race".

Шаалай Шаанай хоёр.

Эртын эртэ сагта

Энэ дэлхэйн эртэдэ,

Урдын урда caгтa

Улад зоной баргада,

Хгхэ голой эхиндэ,

Хгбшэ тайгын хаяада,

Урса гэрхэн барижа,

Утаа гарган бааюулжа,

Аха дггнэр хоюулаа

Айл hууhан юм hэн ха.

Тэрэ хоёр хгбггд

Тэнэг сэсэн хоёр hэн.

Шаалай гэдэг ахань

Шамбай ехэ бэетэй,

Шадал ехэ хгсэтэй,

Шалбагар зузаан уралтай

Шал тэнэг юм hэн ха;

Дгг хгбггн Шаанайнь

Дггрэн сэсэн ухаатай,

Тусгаар олон аргатай,

Тунгалаг хурдан хлэтэй,

Торгон нимхэн уралтай,

Онсо мэргэн харбаатай,

Ой сэсэн юм hэн ха.

Иимэ хоёр хгбггд

Эжытэеэ гурбуулан

Хоёр харагша гнеэтэй,

Хотошо Тгмэр нохойтой,

Урьхаар ан баридаг,

3ангаар загаhа баридаг,

Хогшол з??реэр дyтaaггй,

Хоолой юумээр туляаггй,

Амгалан тэнигэр байдалтай

Ажана hуудаг юм hэн ха.

Уhа мгрэн урдажа байба,

Саг жэл гнгэржэ байба,

Caha, бороо орожо байба.

Он жэлэй ошохо бгри,

Уhа мгрэнэй урдаха бгри

Урьхань удардаг боложо,

Зангань задардаг болобо.

Ой сэсэн Шаанай

3ангаа яажа заhахые,

Урьхаа яажа уяхые,

Ангууряа яажа арбижуулхые

Анхаран нэгэтэ бодобо.

Шал тэнэг Шаалай,

Шалбааг сохижо байлтаггй:

Хгн хадаа хгдэлэг,

Амитан хадаа абалаг, - гээд,

Олоhо нooho ээрэжэ,

Урьха зангаа заhажа,

Ахаяа дуудажа aсарaaд,

Арга заажа захалба:

Ай, тэнэг ахаймни,

Агнаха ябаха хэрэгтэй:

Ажалггй hyyxa гээшэмнай

Адаг муухай хэрэг юм.

Урьха табижа hypa,

3анга табижа занша.

Хатуу шэрггниие гзэхэ

Хабаш болоо гээшэл даа,

Саhа бороондо дaapaxа

Сагшни ерээ, - гэбэ ха.

Урьха, зангаяа гзгглжэ байжа,

Уруу ??дэнь эрьюулжэ байжа,

"Уpьxa иигэжэ табидаг юм", - гэжэ

Заабари ехээр заабарилаад,

Бархагар хара харганаатай

Баруун хонхор абаашад,

Батаар уяжа табяад epэ.

Хдэшэ бгри шалгажа,

Хгл?? бгри гзэжэ,

Ороhон юумыень барижа,

Хтэр наашань асархаш.

Энээниие хээд байгаа hаа,

Хара тархяа хаража шадахаш,

Хажуудахи хунд?? туhалжа шадахаш, - гэжэ

Гэмэрэн байжа hypaaд,

Тэндэ байhан урьxaяa

Тэбэрюулжэ ябуулба.

Шал тэнэг Шаалай

Ойлгоhон газартаа уръхалаад,

Заалгаhан газартаа зангалаад,

Гэдэргээ h??рг?? тэхэрижэ,

Гэртээ бусажа оробо,

Ой сэсэн Шаанай:

Одоо миин hуултаггй,

Олзын хойноhоо ошохом,

Хайрын хойноhоо харахам, - гээд

Хотошо нохойгоо дахуулжа,

Хойто хгхэ хгбшэд??

Хонон агнахаар гараба ха.

Хгбшэ хангайн хаяагаар,

Хглэр модоной буртагаар

?гни дггрэн тэнэбэ,

?ггнэ hэтэ махаба,

Ябагаар ябан туйлажа,

"Яhалын" оройдо хгрэбэ.

Хгрэй сайhанай hгглхэнээр,

Хгл??нэй улаан наранаар

Харан гэхэдэнь халюунууд,

Болгоон гэхэдэнь булганууд

Модон бгри монсоролдобо,

Гэшггhэн бгри хатаралдаба.

Ой сэсэн Шаанай

Булгануудыень буудажа мэдэбэ,

Халюухануудыень харбажа мэдэбэ.

Бууда буудаhаар булгадаа

Бухалай зэргэ обоолбо,

Харба харбahаар халюудаа

Хадын зэргэ суглуулба

Ой сэсэн Шаанай

Одоо сэдьхэлээ ханаба,

Олзо боро булгадаа,

Олон хурин халюудаа

Орой дээрэ обоолжо,

Уулын зэргэ болгоhоор,

Хабтага соогоо хадагалжа,

Хадын зэргэ болгоhоор,

Баярай ехэ бардамтай,

Баясхалангай ехэ хгхюутэй.

Алхалааб гэжэ гэшхэлэн,

Арбан сажан hгрэжэ,

Жороолооб гэжэ ябажа,

Зургаан сажан hгрэжэ,

Агшан зуурын талада

Айлдаа хгрэжэ бусаба,

Гэшхэм зуурын барагта

Гэртээ хгрэжэ ерэбэ.

Гэртээ ерэн гэхэдэнь,

Гэнэн тэнэг Шаалай

Олиг тэнэгээ барааггй,

Ошожо урьхаашье гз??ггй,

Шал тэнэгээ барааггй,

Шандагаяа ошожо абааггй,

Гэзээрээ дггрэн дэбхэржэ,

Хгл??р?? хгл хэжэ,

Хгльбэржэ, мухарижа,

?гхиржэ, шашхажа байба ха.

Ой сэсэн Шаанай

Орожо ерэhээр гэмэрбэ,

Шал тэнэг ахаяа

Шабхуурдан наншан алдаба:

Нохой яндан аашатай, Нобшо залхуу дэбтээри, - гэжэ

Гэмэрэн байжа хараагаад,

Уръхаяа узэхыень эльгээбэ,

3ангаяа харахыень ябуулба.

Тэнэг Шаалай ошожо,

Тэрэ урьхаяа гзэхэдэнь,

Хани хоёр шандаган

Хаагдашаhан байба ха.

Шал тэнэг Шаалай

Хоёр шандагадаа абажа,

Гайхахын ехээр гайхаба,

Эльбэхын ехээр эльбэбэ:

Хоёр хайран шандагадни,

Яагаа hайханууд юмта,

Яагаа гоёхонууд юмта!

Ябажа талиижа харигты,

Нютагтаа талиижа бусагты, - гэжэ

?айхашаан байжа табижархёод,

Шандагаггйг??р бусаба ха.

Сэсэн дггдээ ерэбэ,

Сэхыень баран хэлэбэ:

Уръхадаа ошожо ерээб,

Ороhон юумыень гз??б.

Хани хоёр шандаган

Хабшуулдашаhан байба.

Гайхaxын ехээр гайхабаб,

Эльбэхын ехээр эльбэбэб.

Хоёр хайран шандагадни,

Яагаа hайханууд юмта,

Яагаа roёхонууд юмта,

Ябажа харигты даа,

Нютагтаа бусагты даа, - гэжэ

?айхашааhандаа табяад,

Шандагаггй ерэбэб, - гэбэ.

Ой сэсэн Шаанай

Угаа ехээр уурлажа,

Тэнэг мyнxaгыeнь гайхажа,

Тэнхээ тамираа алдаржа:

Баригдahан юумыень бг таби,

Бажуужа алаад, асардаг бай, - гэбэ.

Хгл??дэрынъ боложо,

Хн??хи тэнэг Шаалай

Ухаандаа оруулан hанажа,

Уръхаа гзэх??р ошобо.

Хгрэжэ ошоод харахаданъ,

Хггшэн эхэнъ хабшуулдаад:

Хгбггм, гтэр туhалыш,

Хггшэн эхэеэ гаргыш.

Хгл??гггр эндэ мэдэнггй,

ХУнеэдээ туужа ябатараа,

Хара муухай зангадаш

Халтиран орошобоб, - гэбэ ха.

Шал тэнэг Шаалай

Шашажа удаан байбаггй:

"Дууhан алаарай" - гэhэн

Дгггэйнгээ захяа дггргэжэ,

Баригдаад байhан эхэеэ

Бажуун алахаяа забдаба.

Хгбггн Шаалайнгаа тэнэгыенъ,

Хгд??дэ алажа болохыенъ

Элирхэй hайнаар мэдэхэ

Эхэнъ иигэжэ хэлэбэ:

Ангай зангада орогшодые

Алаха гээшэш згбтэйш haaнь,

Шамдажа намаяа гаргажа,

Шаанай дггдээ абааша.

Абаашаад гэртээ намаяа

Алаха болихо хоёроо

Дггтэеэ хоюулан хэлсэжэ,

Дггргэхэт, - гэжэ эхынгээ

Хгэлэн хэлэхые ойлгожо,

Хр??hэн хгл?? булгарhан

Хтэлhэн эхэеэ гргэл??д,

Хргэн ехээр алхалжа,

Гэшхэн ехээр гэшхэлжэ,

Гэртээ бусажа ерэбэ,

Сэсэн Шаанай дггдээ

Сэхыень дyyhaн хэлэбэ...

Ой сэсэн Шаанай

Ухаа мэдээ алдажа,

Уураа ехэ хгр??шье haa,

Дггрэhэн хэрэгые мэдэжэ,

Дуугай болон намдажа:

Эжынгээ бэе эмнгглхэ

Эмшэниие эалажа ерэ, - гээд,

Дгнгеэ тэнэг Шаалайгаа

Эмшэн тээшэ эльгээбэ.

Дан тэнэг Шаалайн

Дасан хгрэжэ ерэхэдэнь,

Х??рэхэ дуугарха хгнггй

Хгнды дуган байба ха.

Шаалайн гайхан харахада,

Шалхагар ламын шэнжэтэй

Шабар бурхан байба ха.

Шамдагай хажуудань ошожо,

Ушар хэрэгээ тайлбарилжа,

Уряал эалал айладхаба.

Шабар бурхан шалхайжа,

Шал дуугай hyyxaдaнь:

Дээрэнхы хэдэр лама, - гээд,

Дэндгг ехэр сухалдан,

Хгзггнhээнь боожоор ооhорлон,

Хгтэлэн згдхэхэ гэхэдэнь,

Табхар шабар бурханай

Тархинь таhаран унашаба.

"Шалхайжа эндэ hуутараа,

Шабар болошоо юм байна", - гэжэ

Хара хубидаа hанажархёод,

Ганса толгойень тэбэрин,

Газаашаа гаража ябаба.

Тэрэ гэхын барагта

Хожогор ламбaгай орожо,

Хорижо толгойень орхюулаад,

Ламын ошоhон газарые

Лаблан заажа ггэбэ.

Шал тэнэг Шаалай

Саашаа зорин ошобо.

Хадатай модотой харгыда

Хаялуулан гэшхэлжэ ябахадань,

Хара ггр??hэн - баабгай

Халдажа добтолон ерэбэ.

Мундуу тэнэг Шаалай

Myшхaн бажуун алажархёод,

Ламын ошоhон нютaгта,

Ламатан байhан газарта

Залан сэхээр ерээд,

Залал айладхан золгобо.

Ямбархуу зантай лама

Яб таhа арсаба:

Ябагаар ерэhэн шамтай

Яажа ошохобиб? - гэбэ.

Хгшэ тэнхээ ехэтэ

Хгйхэр тэнэг Шаалай:

Хгшэмни яhала ехэ юм -

Хгзггн дээрэм hуу, - гээд,

Хгндэ шалхагар ламаяа

Хгзггн дээрээ гргэлэн,

Тгрггн ерэhэн харгыдаа

Тгргэн гэшхэлэн оробо.

Шалхагар лама мэгдэнги

Сошордуу дуугаар хэлэбэ:

Байзыш, нгхэр, аргаарыш,

Буруу замда орообди,

Хара ггр??hэнэй ябадаг

Харгы гээшэл энэмнай.

Ондоо тэрэ харгыда

Ороё, - гэжэ уухилба.

Аараг тэнэг Шаалай

Асууhан ламадаа харюудань:

Арьяатан хара ггр??hые

Алаад ерээ hэм, - гэбэ.

Лама ехээр гайхажа,

Лаблан ехээр асууба.

Тэрэ xapгыгaapнь ябабад,

Хара ггр??hэнэй бэеые

Харан гзэн байхадаа,

Яагаад aлahан ушарыень

Яаран лаблан асууба.

Эрьюу тэнэг Шаалай

Элеэр ойлгуулхые оролдон:

Иигээд алааб, - гэжэ

Ламын хгжггн хгзгге

Лабхан баряад бажууба.

Ламань тэндээ тарайжа,

Лаглагар бэень hуларба.

"Хэдэр байха лама хгн,

Хэдэрлээд хэбтэнэ", - гэжэ

Тэрэ ламынгаа бэеые

Тэбэрин гэртээ ерэбэ.

Яндан тэнэг Шаалай

Ябадалаа баран хэлэбэ,

Ухаан сэсэн Шаанай

Уур сухал болобо.

Хараалай муугаар хараажа,

Шэрээлэй муугаар шэрээбэ.

Эгэшэдээ тгргэн ошожо,

Нэгэ хгнэг hг,

Сэршэ торгон хадаг,

Тэбхэ ногоон сай

Эрижэ ерэ, - гээд эльгээбэ.

Эрьюу Шаалай ошобо,

Эгэшындээ хгрэжэ оробо.

Эгэшындээ хурэжэ оробо. '

Эрижэ ерэhэн эрилтыень

Эгэшэнь дггрэн згбш??г??д:

Хонидоо hаагааггй байгааб,

Хонидыем ошожо acapa, - гээд,

Yhанай саада бэедэ

Уймар дгггээ эльгээбэ,

Хонгор тэнэг Шаалайнь

Хонидыень ошожо туухадань,

Урагшаа, хойшоо ггйлдэжэ,

Хонидыень ошожо туухадаИIf.

Урагшаа; хойшоо гуйлдэжэ,. }.

Уhа гаража ггэбэггй.

Яажашье гаргажа ядахадаа,

Яhала гайхан тагнажа:

"Гуталтай хадаа иигэнэ", - гээд,

Туруунуудыень абаад туршаба,

Туhа юрэд?? болобоггй.

"Гуталыень дахин гмэдхгглхэм", - гээд,

Tуруунуудыeнь баhа углаба,

Туhа юрэд?? болобоггй.

Арга хабаа барагдаад,

Абгайдаа ерэжэ хэлэбэ:

Гуталтай хадаа гаранаггй гээд,

Гуталыеньшье тайлаад туршабаб,

Гарахаггй хонид байбал даа.

Гуталаа гмдэх?? hанаа гээд,

Аараг тэнэг Шаалай

Асууhан ламадаа харюудань:

Арьяатан хара ггр??hые

Алаад ерээ hэм, - гэбэ.

Лама ехээр гайхажа,

Лаблан ехээр асууба.

Тэрэ xapгыгaapнь ябабад,

Хара ггр??hэнэй бэеые

Харан гзэн байхадаа,

Яагаад aлahан ушарыень

Яаран лаблан асууба.

Эрьюу тэнэг Шаалай

Элеэр ойлгуулхые оролдон:

Иигээд алааб, - гэжэ

Ламын хгжггн хгзгге

Лабхан баряад бажууба.

Ламань тэндээ тарайжа,

Лаглагар бэень hуларба.

"Хэдэр байха лама хгн,

Хэдэрлээд хэбтэнэ", - гэжэ

Тэрэ ламынгаа бэеые

Тэбэрин гэртээ ерэбэ.

Яндан тэнэг Шаалай

Ябадалаа баран хэлэбэ,

Ухаан сэсэн Шаанай

Уур сухал болобо.

Хараалай муугаар хараажа,

Шэрээлэй муугаар шэрээбэ.

Эгэшэдээ тгргэн ошожо,

Нэгэ хгнэг hг,

Сэршэ торгон хадаг,

Тэбхэ ногоон сай

Эрижэ ерэ, - гээд эльгээбэ.

Эрьюу Шаалай ошобо,

Эгэшындээ хгрэжэ оробо.

Эгэшындээ хурэжэ оробо. '

Эрижэ ерэhэн эрилтыень

Эгэшэнь дггрэн згбш??г??д:

Хонидоо hаагааггй байгааб,

Хонидыем ошожо acapa, - гээд,

Yhанай саада бэедэ

Уймар дгггээ эльгээбэ,

Хонгор тэнэг Шаалайнь

Хонидыень ошожо туухадань,

Урагшаа, хойшоо ггйлдэжэ,

Хонидыень ошожо туухадаИIf.

Урагшаа; хойшоо гуйлдэжэ,. }.

Уhа гаража ггэбэггй.

Яажашье гаргажа ядахадаа,

Яhала гайхан тагнажа:

"Гуталтай хадаа иигэнэ", - гээд,

Туруунуудыень абаад туршаба,

Туhа юрэд?? болобоггй.

"Гуталыень дахин гмэдхгглхэм", - гээд,

Tуруунуудыeнь баhа углаба,

Туhа юрэд?? болобоггй.

Арга хабаа барагдаад,

Абгайдаа ерэжэ хэлэбэ:

Гуталтай хадаа гаранаггй гээд,

Гуталыеньшье тайлаад туршабаб,

Гарахаггй хонид байбал даа.

Гуталаа гмдэх?? hанаа гээд,

Харахан хирээ золгобо,

Хаб харань гайхалтай.

Хайратай шубуун ниидэжэ,

?г эрин элихэдэнь,

?геэ хаяжа ггэбэб.

Наашаа ябажа ябатарни,

Нарин хуhан найгалзан

Хадагыем эрин ганхаба,

Хaдaгaa гг??д ерээлби.

Баhа наашаа ябахадам.

Булаг уhан бурьялжа,

Бусалан жэргэнэн байхадань,

Сайем эриhыень мэдэжэ,

Сайгаа уhандаа гйжэрхёод,

Садатараа уугаад ерэбэб, - гэжэ

Дгг хгбггндээ хэлэhэндээ

Гэмнэгдэжэ байхадань,

Эхэеэ эрьежэ гзэхэеэ

Эгэшэнь хгрэжэ ерэбэ.

Хгэhэн юумыень барандань

Хгы болгоhон байхадань,

Хонгор тэнэг дггмни

Хонидойм туруу hугалжа,

Хонидыем хглггй болгобо.

Нарай хгбггнэйм зулайе

Няhалан ехэ зобообо:

Энэ тэнэг Шаалайгаа

Эрид шангаар хэhээе, - гээд,

Хэлэн эхи татажа,

ЭрНА шангаар хэhээе1 ГЭЭД,

Хэлэн эхи татажа,\

Хэлсэн захалан байба xa.

Тиигэжэ хэлсэжэ гэмггдээ

Тэнэгшье унан тэрьелhэн

Хгхи тэнэг Шаалайн

Хльгэр иигэжэ дггрэдэг юм,

Хргэлжэлэн саашань хэлсэдэг

Ххибггд бии ха гэлсэдэг юм.

Гурбан поршоонхо.

Аха дгг гурбан поршоонхо ажануудаг ?эн ха. Гурбуулан тарганууд, адлихан бэетэйнггд, аб адляар годир?он ?гглтэйхэнггд, нэрэнггдыньшье адлинууд гэжэ гхибггд обёорой е?отойт. Тэдэ поршоонхонууднай бгхэли нажартаа зглгэ ногоон соогуур хгльбэржэ, наранай дулаахан элшэдэ игаажа, у?а шабар соогуур тэршэлжэ зу?аба ?эн ха. Тиигэ?ээр байтар намарай ольбон бууба даа. Наранай элшэ ?уларжа, н??хэгэр боро гглэн шарла?ан ой модон дээгггр нарбайлдажа, огтортойн сэнхирые бгглэдэг болобо.

Т-т-т... ямаршье хгйтэн гээшэб. Хгйтэн гбэлшье холо бэшэ хормой доро ерэбэ даа. Аха дггнэрни, гбэлж??нд?? бэлдэхээр болоо хабди. Би одоо шэшэржэ хонобо гээшэб. Хгйтэ абажа гбдэшэнэ аа ггбди. Хам?ажа дулаахан гэр бария, а? Амар гбэлжэхбди.

Наф-Нафай иигэжэ хэлэхэдэ, нгг?? хоерынь ажал хэхэеэ залхуурба. ?гглшын дулаан гдэрнггдээ хгхижэ гнгэргэхэ гээ ха юм.

Хгндэ шулуу гргэжэ, газар малтажа ябанхаар, дэбхэржэ ггйжэ ябахада гоё бшуу даа.

Гэр барижа грдихэ аабзабди даа. Хбэл болотор гш?? гды байна. Хш?? нэгэ бага сэнгэе!

Ниф-Ниф згб хэлэнэ. Хараба ггш, ямар гоёор тархи дээгггрээ урбалдашаба гээшэбиб. Хэрэгтэй болоо ?аань, би ??р?? гансаараа гэр барижархихаби.

У?а салгидуулан, шабартай у?ан соо хэбтэшэбэ:

Ох-ха, шабартай у?ан соо шабхуурдажа хэбтэхэ?ээ ехэ жаргал дэлхэй дээрэ ггы даа.

Бишье гансаараа гэр барихаб Нуф-Нуф згб хэлэнэ.

Таанар яанабта, хамааггй. Би юрэд??л, ??рт??л гэр барихамни даа. Таанарые хглеэхэ аргамни ггы.

Теэд гдэр??? гдэртэ хгйтэржэл байба. Ниф-Ниф Нуф-Нуф хоёр гэр барихаяа яаранаггй, ажал тухай бодохо дуранииньшье ггы. Хгл??н??? эхилжэ гдэшэ болотор юушье хэнггй, ггйлдэжэ харайлдажа гнгэргэдэг байба.

Мгн??дэр лэ сэнгэжэрхие, Нуф-Нуф, зай ггб даа?

Тиие, тиие.

Тиигэе.

Тиие, тиие, Ниф-Ниф, ггл?? ггл??гггр ажалаа эхилггжэбди.

Хн??хи хоернай гдэр хоногые гнгэргэжэл байба. Юрэд??л, харгын хажуудахи тогтомол у?анай ггл??гггр хайнагтадаг болоходо, залхуу аха дггнэр хгдэлмэриеэ арайхан гэжэ эхилбэ. ?олоомоор гэр барихань бэлэншье, хгнгэншье байха гэжэ Ниф-Ниф бодобо, хэнтэйшье згбшэлдэн хэлсэнггйг??р ?олоомоор гэр бариба. Тээ гдэшэлэн тээ ?олоомон гэрынь бэлэн болобо. Ниф-Ниф гэрэйнгээ хушалтын ?гглшын ?олоомо табихадаа, ??рынг?? бари?ан гэр хаража, ехэл хгхибэ.

Ё?оорхон лэ гэр барижархиба бэшэ аалби.

Дуугаа дуулажа ябаад, гноохимнай Нуф-Нуфтаа ошобо. Тээ тэндэхэнэ Нуф-Нуф ба?ал ??рт?? гэр барижа байба. Залхуутай, ?ониггй энэ ажалаа тгрг??р дггргэхые оролдоно.

Тгрггн ба?ал ахадаал адли ?олоомоор бариха гэжэ ?ана?ан аад. Хголоомон гэр соо гбэлд?? хгйтэн байха гэжэ ?анаад, нариихан мгшэр гэшгг?ээр бариха гэжэ бодоо. Газарта ?ад нагуудые зоо?он бэсэрээ. Тэдэнээ нариихан мгшэр??р шгргэлэн холбожо, гэрэйнгээ оройе хуурай набша намаагаар хушаба.

Хдэшэлэн тээ гэрынь бгтэшэбэ даа. Нуф-Нуф бари?ан гэрээ хэды дахан тэйроо хараба, хгхибэшье.

Гойхон лэ ?эр бариба хаб даа!

Дуугаа дуулажа дггргээшьеггй байтарынь, ургаа?анай саана?аа Ниф-Ниф ггйжэ ерэбэ.

Шиниишье гэр бгтэшоо ха юм. Нуф-Нуфхамни ???эд?? гэр барижа шадахабди гэжэ хэлээ ?эмнайб. Зай, мгн?? сгл??тэй болобо гээшэбди. Сэнгэеэ.

Тиие.

Наф-Нафтаа ошото хараяа. Ямархан гэр барижа байгаа юм ааб. ?аанай тэрэмнай харагдааггй, ошожо харая

Хоёр поршоонхо сгл??тэй боло?ондоо урматайнууд, бургаа?анай саагуур далда орошобо. Наф-Наф тархяашье гргэхэ сгл??ггй барилга хэжэ байба. Шулуу з??тэ, шабар зуураад, яаралггйхэн??р найдамтай барижал байна. Теэд иимэ гэр соо байхадашни ?алхин бороо хгйтэн юуншье аймшагтай бэшэ. Гэртээ дуб модоор хгдэр гэгшын ггдэ ?уулгаба. Хгршэ ой соо?оо хгхэ шоно ерээ ?аа, орожо шадахаггй бшуу даа.

Энэ иихэдээ юу хэжэ байна гээшэбши? Энэшни поршоонхын гэр гээшэ гг, али хэрэм гээшэ ггй?

Поршоонхын гэр хэрэм шэнги байха юм ба. Али шимнай хэн нэгэнтэй дайралдахаяа ?анаа гшгг?

Хоёр поршоонхын энеэлдэхэдэнь, Наф-Наф дуулажа байгаад, барижал байба.

Энэмнай ямар арьяатанаа дуурдана гээшэб!

Наф-Наф ши ямар арьяатанаа хэлэнэ гээшэбши.

Шоно тухай юм ааб даа. Харал даа, энэшни шоно?оо айжа байна.

Шонодо эднултэрхихэб гэжэ айна. Эндэшни шоно хаана?аа байха юм. Эндэшни шоно байхаггй. Энэшни оройдоо яяр аймхай.

Ябая, ябая энэшни тоожо ггэнэггй.

Шоно нар?ан доро унтажа хэбтэ?энэй ?эришэбэ.

Юун шууяан болоноб. Эдээхэн тэнэг поршоонхонууд он соо?оо хаана?аа ерэнэб.

Эндэшни юу хэжэ яба?ан шоно байха юм. Тэрэниием бидэ барижа ерээд лэ, тархииень хунха мушхажархихабди.

Гэнтэ хоюулан амиды шонын гэтэн шоод байхада хараба. Томо модоной саана?аа муухай гэгшын улан нюд??р?? хаража томо шгдэёо хас-хас ггглэнэ тамшаажа байба. Ниф-Ниф Нуф-Нуф хоёрой нюргаар хгйтэ даажа, хгмггдынь шэшэрэлдэжэ байгаа. Шоношни дээрэ?ээнь саб буухаяа бэлдэжэ байба. Шонын баруун шодэёо эмшэд, шудэнэйнь яс-тас гэхэлээр, поршоонхонууд гэнтэ мэдээ ороод, муухайгаар шашхалдажа ябаад, уилдэшэбэ. Энэ хоёр хиимэ хурдаар на?ан соогоо ггйтэ гд??ггй. Тэдэнэр ??р ??рынг?? гэр тээшэ ггйлдэбэд Ниф-Ниф ?олоомон гэртээ уйтэ оромсоороо, шонын хоншоорой грдахана ггдээ хам хаажархиба.

Тгрг??р нээ, ггыл ?ааш ггдыеш гмэтэрхихэб.

Би, би ??дэеэ нээхэ ггб.

Гэрэй ?олоомон хушаята ?аршаганаад унашаба.

Абарыт. Нуф-Нуф ахамни ??дэеэ нээгыш. Намай хгсэхэеэ ябана.

Хгдэн нээгдээд, хаб-яб дуулдаба.

Ниф-Ниф Нуф-Нуф хоёр ехэл айнгяар бэебэеэ хараба. Шоно ехээр эсэшэ?эн байжа, хоёр поршоонхые бэлэхэнээр амандаа эруулха гэжэ бодобо.

Хаядаа саашань эдэ хоёр туранхай поршоонхонуудые эдеэд, ямар ггл хоол залгихабибдаа.

Ши дуулаба ггш, Нуф-Нуф, маанадые эдэхэ ггыб гэнэ. Туранхайнууд гэнэ.

?айн лэ гээшэнабдаа.

Хн??хи хоёрнай хгхгютэй боложо, дуугаа дуулагдаба.

Хэншьеб ??дэ хоншобо. Хоёр поршоонхо ехэл айшаба.

Хэн бэ?

Би залуухан сэбэрхэн хонин би, гргэ??? та?аршоод ябанаб, хонуулыт даа.

Нуф-Нуф оруулхамнай гг?

Хонин хадань оруулая. Хониншье шоно?оо дээрэ ааб даа.

Хгдэнэй шэбхэ тайлдахадань поршоонхонууд муухайгаар шашхаад, ггдээ ???ргэн хаатархиба.

Иихэбты, байдагтымни.

?алхи шуурганай боло?ондол гэрэйнь орон унаха дуулдаба. Поршоонхонуудай шашхалдан ггйлдэхэнь дуулдаба. Шоно хогшо?оонь уухилан уйнэ.

Наф-Наф, хаирата ахамнай, абарыш манаа. Шонын аманда орон алдабалди.

Орогты, орогты дггнэрин. Хгы юундэ орондоогуур шургашабад.

Нээрээ гг?

Хэм бэ тэндэ?

Олон юумэ дуу гаранггй, ггдэ нээлши.

Хари, тиихэмни. Тиимэ ?онин юумэн энээгггр байхаггй.

Тиимэ гг, байза тишэжэ бай.

Туршаад гзыш даа.

Шоно уурлажа, шулуун шгд??р?? хазана.

Шоно тэшэнэй хоолойн грэг??р орожо ябана бшуу.

Яба орог лэ!

Наф-Наф ахамнай ямар ухаатай гээшэбши?

Шоношье удаан хглеэжэ юмба ггй бусалжа бай?ан хосоо руу унашаба. Улаанггй шангаар ёоложо ябаад, хоолойн нгх??р ???рг?? гаража, гэрэй орой?оо мухарин буугаад. ???рг??шье харанггй ой модон тээшэ ггйшэбэ. Гурбан бишыхан поршоонхо хойно?оонь хаража, уймар шоные наада харан энеэлдээ бэлэй. Тиигээд гурбулан дуулалдашаба.

Тэрээн?ээ хойшо гурбан аха дггнээр нэгэ гэр соо хамхадаа байдаг болоо ?эн.

Повествовательные предложения.

Once upon a time there were three bears who lived together in their own little house in the wood.

Fo max 247, Fo min 71, Fo mean 159

Рецензия

На дипломную работу студентки V курса ФИЯ БГУ Доржиевой Т.В. "Особенности оформления интонационного контура в английском и бурятском языках на материале чтения сказки"

Выбор темы дипломной работы не вызывает никакого сомнения, так как интонационные особенности помогают понять не только и столько информацию, сообщение, сколько эмоциональную наполненность высказывания. И это особенно важно при обращении к художественным текстам, каким и является сказка.

Четко сформулированы цель и задачи работы. В соответствии с поставленными задачами определена структура работы. Традиционно первая глава является теоретической, а вторая практической и представляет собой описание и анализ экспериментально-фонетического исследования.

На наш взгляд, работа логически выстроена. Теоретическая глава позволяет увидеть, что студентка проработала достаточно большое количество научной литературы по теме, и это дает возможность дать определение интонации в работах русских, английских, американских и бурятских ученых, и выявить уровень изученности данной проблемы. Студентка делает целый ряд интересных наблюдений и выводов. Может быть, эти выводы следовало бы прописать более подробно в соответствующем разделе работы (на стр.37. Выводы)

Безусловный интерес представляет сравнительное описание мелодического компонента интонации английского и бурятского языка и выявление сходства и различия в основных показателях. В работе это сделано подробно и убедительно, а в выводах, на наш взгляд, это отображено недостаточно.

Практическая часть - наиболее удачная и интересная часть работы. Исследование опирается на хорошо изученный теоретический материал, четко продуман план работы, описана методика исследования. Результаты работы, проведенной дипломницей, представлены в виде таблиц, диаграмм.

Выводы по главе также не совсем полно отражают уровень и качество проведенной работы.

В целом работа интересная, убедительная. Она соответствует всем требованиям, предъявляемым к дипломным работам и может быть рекомендована к защите.

Ст. преподаватель Т.В. Авдохина

Кафедра английской филологии

22.04.07